Vedat Kitapçılık
Kargo Gönderim Saatleri;
Hafta İçi Saat 16:00 'ya kadar
Cumartesi Saat 11:00 'e kadar
Kartlarına Taksit
Seçeneklerimiz Vardır!
Banka Hesap Bilgilerimiz
Destek
HATTI
0212
240 12 54
240 12 58
Favori
Listenizde
Ürün Yok!
Sepetinizde
Ürün Yok!
Yeni Çıkan Yayınlar:      Mart (135)      Şubat (116)      Ocak (139)      Aralık (134)

Ticari İşletme Kirası -HALİT AKER

Ticari İşletme Kirası -HALİT AKER



Sayfa Sayısı
:  
481
Kitap Ölçüleri
:  
16x23 cm
Basım Yılı
:  
2012
ISBN NO
:  
9789754646283

280,00 TL











§ 1 GİRİŞ Bu çalışma konusu, hukukumuzda ticari işletme olarak adlandırılan, ekonomik bir bütünlük olarak nitelendirilen ve karmaşık bir hukukî ve eko¬nomik yapıya sahip\′ müesseseye ilişkin düşünceler sırasında doğdu. Nasıl elementler farklı ortamlarda farklı tepkiler veriyor, başka özelliklerini göste-riyorlarsa, bazı hukuk müesseseleri de farklı bir hukukî ilişki içinde farklı özellikler gösterebilmektedirler. Bu farklı hukukî ilişki süreci, o müessesenin daha yakından tanınması için de bir fırsat sunabilir. İşte ticari işletme de bu tür müesseselerdendir. Ticari işletme hakkındaki genel kanaatin, bunun geli¬şimini tamamlamış, sorunsuz işleyen bir hukuk müessesi şeklinde olduğunu söylemek herhalde yanlış olmayacaktır. Ne var ki, iktisadî gerçekliğin hukuk kurallarıyla bir an için dondurulması sonucu ortaya çıkan bu müessesenin, özel hukukun bütünlüğü içindeki \"konumunun\" daha yakından incelenmesi¬ne ihtiyaç olduğu da açıktır. Buradan hareketle, gerek borçlar hukuku-ticaret hukuku ilişkisinin ele alınmasını mümkün kılması ve gerek TK\′nın \"ticari iş\" ve \"tacir\" ile birlikte diğer temel taşı niteliğindeki \"ticari işletmeyi\", hu¬kukî bir müessese olarak TK dışında başka bir Kanun bağlamında incelen¬mesini sağlaması bakımından, \"ticari işletmenin hasılat kirasına verilmesi¬nin\", yani \"ticari işletme kirasının\" uygun bir düşünsel ve analitik zemin su¬nacağı kanaatine varılmıştır. Genel olarak, \"maddi ve/veya gayri maddi malvarlığı unsurlarının, ger¬çek ya da tüzel kişiler tarafından, gelir sağlama amacına, bağımsız bir orga¬nizasyon dahilinde, sürekli ve esnaf faaliyeti sınırlarını aşacak biçimde tahsis edilmesi\" şeklinde tanımlanabilecek ticari işletme, hukuk düzeninin sunduğu imkânlar ve çizdiği sınırlar içinde değişik hukukî işlemlere konu olabilmekte ve böylece sürekli ya da geçici olarak başkalarına devredilebilmektedir. Bunlardan başlıcaları borçlar hukukunda düzenlenen satım, bağış ve hasılatkirası sözleşmeleri ile ticari işletme üzerinde tesis edilecek intifa hakkı ile ti¬cari işletme rehnidir. Hukukumuzda TİRK ile ticari işletmenin relini özel olarak düzenlenmişken, ticari işletmenin satımı, bağışlanması ve kiralanması Özel biçimde düzenlenmemiştir. Ancak bu durum ticari işletmenin genel hü¬kümlerden yararlanılarak satılmasına, bağışlanmasına ya da hasılat kirasına verilmesine engel teşkil etmemiştir. Ticari işletmelerin, belirli veya belirsiz bir süre için, bir bedel karşılığın¬da, üçüncü bir kişiye devredilmesini amaçlayan, bir diğer deyimle konusu bir ticari işletme olan hasılat kirası sözleşmeleri bu çalışma kapsamında, \"ti¬cari işletme kirası\" olarak isimlendirilmiştir. Ancak ticari işletme kirasının incelenmesi bağlamında bazı zorluklara dikkat çekmek gerekir. Bunlardan ilki pozitif hukuktaki sayıca yetersiz, kapsam olarak dar ve çoğunlukla yedek hukuk kuralları iken, diğeri de gerek bu yasal düzenlemelerin ve gerek taraf iradelerinin tatbik edilebileceği, işleyen \"prototip \" bir ticari işletme kirası¬nın mevcut olmamasıdır. Ancak bu sonuncu husus ticari işletme faaliyet ko¬nularının olağanüstü farklılığı karşısında doğal karşılanabilir. Ticari işletmenin hasılat kirasına verilmesi, bir yandan borçlar hukukunu ilgilendirirken diğer yandan ticaret hukuku bakımından da önemli sonuçlar doğurmaktadır. Bir ticari işletmenin hasılat kirasına verilmesini incelemeyi amaçlayan bu çalışmada, anılan sonuçlar üzerinde ayrıntılı biçimde durmak başlıca hedeflerden olmuştur. Bilindiği gibi önemli değişiklikleri beraberinde getirecek yeni Türk Tica¬ret ve Türk Borçlar Kanunları, Temmuz 2012\′de yürürlüğe gireceklerdir. Hem borçlar hem de ticaret hukukunu kapsayan çalışma konumuzda, anılan Kanunlar ile yapılacak yeniliklere işaret etmek, gerektiğinde irdelemek de başlıca amaçlardan olmuştur. Ancak bu da geçiş sürecinde bir çalışma hazır¬lamanın bazı zorluklarını, özellikle de belirsizliklerini beraberinde getirmiş¬tir. Zira çalışmanın özelliği salt \"eski\" ya da salt \"yeni\" hukuka göre ve yine salt borçlar hukuku esas alınarak yazılmamış oluşudur. Keza kiralamanın konusunun ticari işletme oluşu, ticari işletme ve şirketler hukuku ile ilgili muhtemel sorunların da ele alınmasını gerektirmiştir. Belirsizliğin başlıca sebebi ise, takdir edilecektir ki, yTTK, ancak özellikle de kira hukuku ile il¬gili yeni içtihadın, -doğal olarak- henüz bulunmayışıdır. Bu da Yazar\′da, ti¬cari işletme kirası hakkında salt yTTK ve yTBK\′ya göre bir inceleme yap¬manın bilimsel bakımdan hatalı olabileceği düşüncesini uyandırmıştır. Ça¬lışmada, TK ve BK hükümlerinin yanlarına parantez içinde bunların yTTK ve yTBK\′da karşılığı olan ya da karşılığı olarak düşünülebilecek kanun maddelerine de yer verilmiştir. Böylelikle okuyucunun eski ve yeni hukukla¬rı karşılaştırmasına da imkân verilmek istenmiştir. Ancak bu yapılırken zo¬runlu olarak tekrarlara düşüldüğü de itiraf edilmek gerekir. Fakat görüleceği gibi sadece atıfla yetinilmemiş, yTTK\′nın ve yTBK\′nın düzenlemeleri ile il¬gili olarak açıklama ve değerlendirmelerde de bulunulmuştur. Çalışma toplam dokuz paragraftan oluşmaktadır. Konunun arz ettiği içsel bütünlük, çalışmanın bölümlere ayrılmasını engellemiştir. Bir başka ifade ile ticari işletme ve hasılat kirası, birbirinden kopuk olarak değil, iç içe ele alınmaya çalışılmıştır. Giriş ve Sonuç paragrafları (§ 1 ve § 9) bir kenara bı¬rakılırsa, ilk olarak (§ 2) hasılat kirasına, ticari işletmeye ve ticari işletme ki¬rasına ilişkin temel kavramlar ele alınmıştır. Bu paragrafta ticari işletmenin unsurları ile eşya hukuku karşısındaki durumu ayrıntılı biçimde incelenmiş¬tir. § 3 ve § 4\′de ise sırasıyla hasılat-kirasının hukuk tarihi bakımından de¬ğerlendirilmesi yapılmış ve ticari işletmenin hasılat kirasına verilmesinin se¬bepleri üzerinde durulmuştur. § 5\′de genel olarak hasılat kirasının ve ticari işletme kirasının, ticari işletmenin konu olabileceği benzer hukukî işlemler¬den ayrılması sorunu inceleme konusu yapılmıştır. Bu bağlamda ticari işlet¬me kirası ile adi kira niteliğindeki işyeri kiraları arasındaki sınırlar, diğer hu¬kuklarla karşılaştırmalı olarak ortaya konulmaya çalışılmıştır. § 6, ticari iş¬letme kirasının yapılmasının, ticaret hukuku esasları göz önünde tutularak incelendiği bir başlık olmuştur. Özellikle tacirin türüne göre kiralayan ve ki¬racı bakımından yetki sorunları ile ticari işletme kirasının ticaret hukuku ba¬kımından doğurduğu sonuçlar, üzerinde durulan hususlardan bazılarıdır. Ti¬cari işletme kirası taraflarının haklan ve borçlarından seçilmiş bazılan ise § 7\′de incelenmiştir. § 8\′de de ticari işletme kirasının sona ermesi ile bunun borçlar ve ticaret hukuku bakımından doğurduğu sonuçlar ele alınmıştır. Ça¬lışma § 9\′daki Sonuç kısmı ile son bulmuştur. öNSöZ Gerek 6762 s. Türk Ticaret Kanunu ve gerek 01.07.2012\′de yürürlüğe girecek yeni Türk Ticaret Kanunu, \"ticari işletmeyi\" esas alan düzenlemeler yapmışlardır. Hukukçu gözüyle bakıldığında ekonomik ilişkiler esasen ticari işletme çevresinde dönmektedir. Ticaret şirketleri hemen her zaman bir ticari işletme işletmek üzere kurulurlar. Sermaye ise ticari işletmeler için biriktiri¬lir ve bunun gelişimi için kullanılır. Ticari işletme, kendisini işletenleri ve kendisiyle ilgili yapılan işlemleri farklı bir hukukî rejime sokar. Değişik işlemlere de konu edilebilen ticari işletmenin hukukî nitelikleri¬nin, özellikle de malvarlığı cephesi göz ardı edilmeden araştırılması bir zo¬runluluktur. Bu çalışma da esasen \"ticari işletmeyi\", onu düzenleyen hüküm¬ler ışığında anlama çabasının bir ürünüdür. Konusu ticari işletme olan hasılat kirası sözleşmesi, gerek bu sözleşme ilişkisinin esaslarının ortaya konulması ve gerek ticari işletme ile ilgili olarak incelemeler yapılması açısından önem¬li fırsatlar sunmuştur. Çalışmanın başlığı, ilk bakışta salt bir. hnrr^ar, hukuku düzleşmesinin incelendiği kanaatini uyandırabilirse de, bunun yanıltıcı oldu¬ğu görülecektir. Zira çalışma boyunca ticaret hukuku perspektifi hiç göz ardı edilmemiş ve birbirinden ayrı gözüken iki hukuk alanının karşılıklı etkileşi¬mi ortaya çıkmıştır. Bunun gibi TK/BK ve yTTK/yTBK hükümlerinin, ticari işletme gibi karmaşık bir yapıya sahip bütünün kiralanmasının beraberinde getirdiği hukukî sorunlar karşısındaki kapsam ve sınırlan da görülmüştür. Yargı kararları bunun göstergesidir. Kiracı ve kiralayanın farklı tacir türle¬rinde olabilmeleri ve ticari işletmeye çok farklı malvarlığı unsurlarının dahil olması, ticari işletme kirası bağlamında ticaret hukukuna ilişkin bir çok prob¬lemin değerlendirilmesine de imkân vermiştir. Her eser eskir ancak salt pozitif hukuka bağlı kalanlar daha çabuk eskir. Hukukun birçok alanına ilişkin olarak yasama faaliyetlerinin arttığı son yıl¬larda bu risk daha da yükselmiştir. Hukuk alanında eserler ortaya koymaya çalışmayı, buzdan heykeller yapmaya benzetmek yanlış olmaz. Akademis¬yenler eserin \"eriyeceğini\" bildikleri halde, bu yolda yine de çaba sarf eder¬ler. Bu sebeple metinlerin arkasındakini, kelimelerle ifade edilen hukukî ve ekonomik değerler örgüsünü, bunun işlemesini sağlayan sürekliliği görebil¬mek gerekir. Herhalde hukuk da budur. Çalışmada buna yaklaşılmaya gayret edilmiştir. Bu çalışmanın ortaya çıkmasında bir çok kişinin değerli katkıları olmuş¬tur. Almanca kaynakların teminindeki yardımlarından dolayı öncelikle Doç. Dr. Mustafa İsmail KAYA\′ya samimi teşekkürlerimi sunmak isterim. Yard.Doç. Dr. Zekeriyya ARI\′ya, dostane tartışma ve çalışma ortamı ile yeni Türk Ticaret Kanunu\′na ilişkin değerli fikirleri için ayrıca teşekkür etmeliyim. Anabilim dalımız Araştırma Görevlisi Sevgi BOZKURT YAŞAR\′a da muh¬telif kaynakların teminindeki yardımlarından dolayı teşekkür ediyorum. 2009\′da kadrosuna katılmış olduğum Uludağ Üniversitesi Hukuk Fakülte¬si\′ndeki çalışmalarımızı her zaman destekleyen ve her anlamda sıcak ve sa¬mimi bir ortam sağlayan Dekan Prof. Dr. Doğan ŞENYÜZ\′e teşekkürlerimi sunmayı ise büyük bir borç biliyorum. Herkes bilir ki, akademik çalışmalar yapmak aslında bir zaman hırsızlı¬ğıdır. Benim en çok zamanını çaldığım varlık ise çok değerli eşim, Işıl ol¬muştur. Onca sıkıntılı ve üzüntülü zamanlara rağmen yapıcı sabrıyla beni her zaman destekleyen sevgili eşime büyük bir şükran borçluyum. Daima ya¬nımda hissettiğim aileme de minnet duygularımı ifade etmek istiyorum. Bu çalışmanın basımı ve yaymlanmasmdaki değerli katkılarından dolayı Sayın Muharrem BAŞER ile onun nezdinde Yetkin Basım Yayım A.Ş\′nin tüm çalışanlarına da çok teşekkür ederim. Bursa 2012 Halit AKER İÇİNDEKİLER § 1 GİRÃŽŞ 17 § 2 TEMEL KAVRAMLAR 21 I. Hasılat Kirası 21 1. Kavram 21 2. Hasılat Kirasının BK ve yTBK\′da Düzenlenişi 33 II. Ticari İşletme 36 1. Genel Olarak 36 2. TK ve TST Anlamında Ticari İşletme 3 A) Gelir Sağlama Amacı 41 B) Devamlılık 49 C) Bağımsızlık 52 D) Aleniyet 56 E) Serbest Meslek Faaliyeti Olmama 57 F) Esnaf Faaliyeti Sınırlarının Aşılması 65 G) Ticari İşletmenin Doğduğu An 73 H) Ticari İşletme Kriterlerinin Değerlendirilmesi 74 3. Konusu Ticari İşletme Olan Hasılat Kirası: \"Ticari İşletme Kirası\" 78 A) Genel Olarak 78 B) Organizasyon ve Maddi ve Gayri Maddi Malvarlığı Unsurlarından Oluşan İktisadi Bir Bütünlük Olarak Ticari İşletme 81 C) Ticari İşletmenin Eşya Hukuku Karşısındaki Durumu 93 D) Belirlilik İlkesi ve yTTK m. 11/3 107 E) Ticari İşletmeler Hasılat Kirası Konusu Olabilir Mi? 122 4. Ticari İşletme Kirası ve Ticaret Kanunu ile Ticari Örf ve Adet 125 III. İktisadi Bir İşletme (Müessese) İşletme Anlamında \"İşletme Hakkı\" ve Bunun Ticari İşletme Kirası Bakımından Anlamı 126 § 3 TARİHSEL GELİŞİM AÇISINDAN HASILAT KİRASI 143 I. Roma Hukukunda Hasılat Kirası 143 II. Osmanlı Hukukunda Hasılat Kirası 145 III. Kaynak Hukuklarda ve Türk Hukukunda Hasılat Kirasının Gelişimi 147 § 4 TİCARİ İŞLETMELERİN HASILAT KİRASINA VERİLMESİNİN SEBEPLERİ 151 I. Yaşlılık, Hastalık, Küçüklük, Kısıtlılık, Tecrübesizlik ve Yeni Kuruluş Gibi Kişisel Sebepler 151 II. Kartel ya da Şirketler Topluluğu Oluşturma Amacı 153 III. Hasılat Kirası Sözleşmesi Yapılması Sebebi Olarak Mali Güçlükler 157 § 5 TİCARİ İŞLETME KİRASININ BENZER HUKUKİ İLİŞKİLERDEN AYRILMASI SORUNU 159 I. Satım ve Hasılat Kirası 159 II. Adi Kira ve Hasılat Kirası 165 1. Genel Olarak 165 2. Türk Hukukundaki Durum 167 3. İsviçre Hukukundaki Durum 194 4. Alman Hukukundaki Durum 196 5. Avusturya Hukukundaki Durum 201 6. Sonuç 204 III. Adi Şirket ve Hasılat Kirası 205 IV. İnançlı İşlemler ve Hasılat Kirası 222 V. Franchise Sözleşmesi ve Hasılat Kirası 227 § 6 TİCARİ İŞLETME KİRASI SÖZLEŞMESİNİN YAPILMASI 235 I. Genel Olarak 235 II. Ticari İşletme Kirasının Yapılmasında Yetki Sorunu 235 1. Kiralayan ya da Kiracı Olarak Gerçek Kişi Tacirler 238 2. Kiralayan ya da Kiracı Olarak Adi Şirket Ortaklan 239 3. Kiralayan ya da Kiracı Olarak Kollektif ve Adi Komandit Şirket 245 4. Kiralayan ya da Kiracı Olarak Anonim Şirket 252 5. Kiralayan ya da Kiracı Olarak Limited Şirket 260 6. Tasfiye Memurlarının Ticari İşletme Kirası Hususundaki Yetkisi 263 7. Miras Ortaklığı Bakımından Kiralama Yetkisi 265 8. Ticari İşletme Rehni Kanunu ve Ticari İşletme Kirası 265 9. Rekabet Sınırlamaları Hukuku ve Ticari İşletme Kirası 267 III. Sözleşmenin Kurulması ve Şekli 278 IV. Ticari İşletme Kirası Sözleşmesinin Ticaret Hukuku Bakımından Doğurduğu Sonuçlar 289 1. Ticari İşletme Kirasının Tacir Sıfatına Etkisi 290 A) Kiralayanın Tacir Sıfatı veya Kiralayanın Kira Süresince Hukukî Durumu 291 B) Kiracının Tacir Sıfatı 296 2. Ticari İşletme Kirasının Ticaret Unvanına ve İşletme Adına Etkisi 297 A) Kiralayanın Ticaret Unvanı 300 B) Kiracının Ticaret Unvanı 306 C) Ticari İşletme Kirası ve İşletme Adı 307 3. Ticari İşletme Kirası ve Ticaret Sicili 308 A) \"İlgili\" Kavramı Bakımından Değerlendirme 308 B) Tescil Edilebilecek Hususlar 310 § 7 TİCARİ İŞLETME KİRASINDA TARAFLARIN HAK VE BORÇLARI ÇERÇEVESİNDE SEÇİLMİŞ BAZI KONULAR 317 I. Kiralayanın Ticari İşletmeyi Kullanıma ve İşletilmeye Uygun Halde Teslim ve Bulundurma Borcu 317 1. Borcun Kapsamı 317 2. Ayıba Karşı Tekeffül Borcu 335 3. Zapta Karşı Tekeffül Borcu 342 M. Kiralayanın Rekabet Yasağı 349 III. Kiracının Kiralananı İşletme ve İyi Halde Muhafaza (Bakım) Borcu 352 IV. Kira Bedelini Ödeme Borcu 36 1. Genel İlkeler, Kapsamı, Hesaplanması 369 2. Kira Bedelinin Ödenmesinde Temerrüd ve Hukuki Sonuçlan 380 § 8. TİCARİ İŞLETME KİRASININ SONA ERMESİ VE HUKUKİ SONUÇLARI 391 I. Sona Erme Nedenleri 391 1. Sözleşme Süresinin Sona Ermesi ve Zımnî Tecdit 392 2. Sözleşmenin Feshi İhbar Yoluyla Sona Ermesi 39 A) Belirsiz Süreli Sözleşmelerde Feshi İhbar 395 B) Sözleşmenin Haklı (Önemli) Nedenlerle Feshi İhbarı 399 3. Sözleşmenin Kiranın Ödenmesinde Temerrüd Nedeniyle Kiralayan Tarafından Feshi İhbarı 416 4. Sözleşmenin Kiracının İşletme ve İyi Halde Muhafaza (Bakım) Borcuna Aykırı Davranışları Nedeniyle Kiralayan Tarafından Feshi İhbarı 417 5. Sözleşmenin Kiracının İflası Nedeniyle Sona Ermesi 417 6. Sözleşmenin Kiracının Ölümü/Tüzel Kişiliğinin Son Bulması Nedeniyle Sona Ermesi 424 II. Kiracının İade Borcu 429 1. Borcun Kapsamı 429 2. İadenin Ticaret Hukuku Bakımından Doğurduğu Sonuçlar 443 3. Kiracı Hakkında İade Sonrası Rekabet Yasağı 444 4. 9 SONUÇ 447