Tahkikat Aşaması ( Özel Hukuk Muhakemesinde )
Tahkikat Aşaması ( Özel Hukuk Muhakemesinde )
Ali TÜRKMEN
Sayfa Sayısı
:
228
Kitap Ölçüleri
:
16*24
Basım Yılı
:
2016
ISBN NO
:
9786051469034
-Hakların korunması ile ilgili hükümler- üst başlığı altında -hak arama hürriyetini düzenleyen T. C. Anayasası’nın 36. maddesi, -Herkes, meşrû vasıta ve yollardan faydalanmak suretiyle yargı mercileri önünde davacı veya davalı olarak iddia ve savunma ile âdil yargılanma hakkına sahiptir- hükmünü içerir.
Bu anayasal hüküm, bireye hukuki korunma sağlayan özel hukuk muhakeme mevzuatımıza temel oluşturur.
Cumhuriyet döneminin ilk usûl hukuku yasası olan 582 maddelik 1086 sayılı Hukuk Usûlü Muhakemeleri Kanunu, 85 yıllık uygulama sürecinden sonra, yerini, 1 Ekim 2011 yılında yürürlüğe giren 452 maddelik 6100 sayılı yeni Hukuk Muhakemeleri Kanunu’na bırakmıştır.
Eski ve yeni medeni muhakeme yasalarının içeriklerinin karşılaştırmasında dikkat çeken ve öne çıkan farklılık, yeni yasada, bir yandan, yargılamanın metodik inceleme aşamalarıyla disipline edilmiş olması, diğer yandan, -usûl ekonomisi ilkesine daha çok ağırlık verilmiş bulunmasıdır. Yeni düzenlemeyle yargılamada daha hızlı, daha kolay ve daha ucuz maliyetli bir yargılama hizmeti amaçlanmıştır.
Bu nedenledir ki, eski usûl yasamızda dört olan yargılama usûlleri ikiye indirilerek, -yazılı yargılama- ve -basit yargılama- biçiminde düzenleme yapılmış ve bu düzenleme, temelde -ön inceleme-, -tahkikat-, -nihâî sözlü beyan- ve -hüküm- olmak üzere dört aşamaya bağlanmıştır.
-Tahkîkat-, muhakeme sisteminde önemli yeri olan bir yargılama aşamasıdır. Yargı müessesesini, adâleti tecelli ettirmeyi amaçlayarak işletmede ve maddi gerçekliğin ortaya çıkarılmasında -tahkîkat aşamasının rolü ve etkinliği büyüktür.
Bu nedenle, muhakeme sistemimizi yeni şartlara göre düzenleyen 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nda çok önemli yeri olan -tahkikat aşamasının müstakil bir inceleme konusu yapılmasının isabetli olacağı düşüncesiyle bu çalışmayı ele almış ve konuyu mümkün olduğunca detaylı bir tedkîke tâbi tutmuş bulunmaktayım.
Bu çalışmamda bazı eksikliklerin olabileceğinin idraki içindeyim. Bilimsever araştırmacı meslektaşlarımın da bu konuyla ilgili çalışmalar yaparak katkı sağlamalarını dilerim.
Birinci Kısım
ÖZEL HUKUK MUHAKEMESİNDEYARGILAMA AŞAMALARININ GENEL ANALİZİ
Birinci Bölüm
YARGILAMA AŞAMALARI
I. -KAVRAMLAR VE YARGILAMA TÜRLERİ-1
A. --Yargılama- - -Muhakeme- Kavramları-1
1. --Aşama- Kavramı: -2
B. -Yargılama Türleri-3
1. -Niteliğine göre Yargılama türleri-3
a. -Çekişmeli Yargılama-3
b. -Çekişmesiz Yargılama-3
2. -İcra Ediliş Biçimine Göre Yargılama Türleri-4
a. -Yazılı Yargılama Usûlü-5
b. -Basit Yargılama Usûlü-6
II. -YARGILAMA AŞAMALARININ GRUPLANDIRILMASI-7
A. -Yazılı Yargılama Usûlünde Yargılama Aşamaları-7
1. -Davanın Açılması Aşaması-7
2. -Dilekçe Teâtisi Aşaması-9
a. -Dava Dilekçesi ve Tebliği-9
aa. -Dilekçedeki eksikliklerin giderilmesi-9
bb. -Yetersiz avansın tamamlattırılması-9
cc. -Davanın geri alınması durumu-9
çç. -Davada taraf değiştirme durumu-10
dd. -Davanın üçüncü kişiye devri durumu-10
ee. -Hukuksal koruma tedbiri alınması durumu-11
b. -Dava Dilekçesine Karşı Cevap Dilekçesi Verilmesi-11
aa. -Cevap için ek süre talep edilmesi durumu-13
bb. -Cevap dilekçesindeki eksikliklerin giderilmesi-13
c. -Cevaba Cevap Dilekçesinin verilmesi-13
d. -İkinci Cevap Dilekçesi-14
3. -Ön İnceleme Aşaması-14
a. -Dava Şartlarının İncelenmesi ve Ön İnceleme Duruşması-15
b. -İlk İtirazların İncelenmesi-16
c. -Taraf Dilekçelerinde Gösterilen Belgeler ve Eksikliklerinin Giderilmesi-17
d. -İddia ve Savunmanın Genişletilmesi veya Değiştirilmesi-17
e. -Karşı Dava ve Süresi İçinde Açılmaması Durumu-18
f. -Uyuşmazlık Konularının Tespiti ve Sulhe veya Arabuluculuğa Teşvik-19
g. -Ön incelemede Sulh Girişiminden Sonuç Alınamaması ve Tutanak Tutulması-19
h. -Ön İnceleme Duruşmasında Sürelerle İlgili Verilebilecek Kararlar-20
4. -Tahkîkat Aşaması-20
a. -Genel Olarak-20
b. -Tahkîkatta İzlenecek Usûl ve Yapılabilecek Yargısal İşler-21
5. -Sözlü Yargılama (Son Sözlü Beyan) Aşaması-23
6. -Hüküm Aşaması-24
B. -Basit Yargılama Usûlünde Yargılama Aşamaları-26
1. -Davanın Açılması Aşaması-26
2. -Cevap Dilekçesi Aşaması-27
3. -Ön İnceleme ve Tahkîkat Aşaması-28
a. -Dosya Üzerinden İnceleme ve Değerlendirme Yolu-28
b. -Duruşmalı İnceleme ve Değerlendirme Yolu-29
aa. -Ön İnceleme Duruşmasına Davet-29
bb. -Ön İnceleme Duruşması Yapılması-30
4. -Hüküm Aşaması-30
İkinci Bölüm
TAHKÎKAT AŞAMASININ ÖNEMİ VE ÖZELLİKLERİ
I. -TAHKÎKAT KAVRAMI-33
A. --Tahkîkat-ın Sözlük Anlamı-33
B. --Tahkîkat-ın Terim Anlamı-33
II. -TAHKÎKAT AŞAMASININ AMACI VE ÖNEMİ-34
A. -Tahkîkat Aşamasını Amacı-34
B. -Tahkîkat Aşamasının Önemi-35
III. -TAHKÎKAT AŞAMASININ ÖZELLİKLERİ-35
A. -Tahkîkat aşaması, esas inceleme aşamasıdır-35
B. -Tahkîkat Aşaması En Uzun Aşamadır-36
C. -Tahkîkat Aşaması İlke Olarak Yazılı Usûle Tabidir-36
D. -Tahkîkat Aşaması İlke Olarak Duruşmalı Yürütülür-36
E. -Tahkîkat Aşamasında İlke Olarak Aleniyet Esastır-37
F. -Tahkîkat Aşaması, -Maddi Gerçekliğe Ulaşma- Amaçlıdır-38
Üçüncü Bölüm
TAHKÎKAT AŞAMASINA HÂKİM İLKELER
I. -TASARRUF İLKESİ-39
II. -TEKSİF İLKESİ-40
III. -TARAFLARCA GETİRİLME İLKESİ-41
IV. -TALEPLE BAĞLILIK İLKESİ-41
V. -HUKUKİ DİNLENİLME HAKKI-42
VI. -ALENİYET İLKESİ-43
VII. -DÜRÜST DAVRANMA VE DOĞRUYU SÖYLEME YÜKÜMLÜLÜĞÜ-45
VIII. -USÛL EKONOMİSİ İLKESİ-46
IX. -HÂKİMİN DAVAYI AYDINLATMA ÖDEVİ-47
X. -YARGILAMANIN SEVK VE İDARESİ-48
XI. -HUKUKUN UYGULANMASI İLKESİ-49
XII. -DOĞRUDANLIK İLKESİ-49
XIII. -ÂDİL YARGILANMA HAKKI İLKESİ-50
İkinci Kısım
TAHKÎKAT AŞAMASININ İŞLEYİŞ SÜRECİ
Birinci Bölüm
TAHKÎKAT AŞAMASININ BAŞLAMASI
I. -Tahkîkatın Konusu-51
A. -Genel Olarak-51
B. -Tahkikat Aşamasına Geçilmesine Gerek Bulunmaması Halleri-52
II. -Tahkikat Aşamasının Başlaması-53
A. -Genel olarak-53
B. -Tahkikat Aşamasına Geçilebilmesinin Ön Şartları-53
1. -Açılmış bir dava bulunmalıdır-53
2. -Ön inceleme Aşaması Yapılmış Olmalıdır-54
3. -Ön İncelemede, Tahkikat Aşamasında Tahkikatın Hangi Hususlarda Yapılacağı Tutanak Altına Alınmış Bulunmalıdır-55
İkinci Bölüm
TAHKİKAT AŞAMASINDA DURUŞMALAR
I. --DURUŞMA- KAVRAMI-57
II. -DURUŞMA YAPILMASI ZORUNLUDUR-57
III. -DURUŞMANIN SEVK VE İDARESİ-58
IV. -ZABIT KÂTİBİ BULUNDURMA ZORUNLULUĞU-58
V. -TARAFLARIN DURUŞMAYA DAVET EDİLMELERİ-59
VI. -DURUŞMANIN YERİ, ZAMANI VE ŞEKLİ-60
A. -Duruşma Yeri-60
1. -Mahkeme Salonunda Duruşma-60
2. -Mahkeme Dışında Duruşma-60
B. -Duruşma Zamanı-61
C. -Duruşma Şekli-62
D. -Duruşma Sayısı-64
VII. -DURUŞMA TUTANAKLARI VE İMZALANMASI-66
A. -Tutanak Tutulması-66
B. -Tutanakların İmzalanması-67
C. -Gerektiğinde Duruşma Tutanağına İmzası Alınacaklar-67
1. -Tarafların imzaları-67
2. -Tanıkların imzaları-68
3. -Bilirkişilerin İmzaları-69
D. -Tutanak Örneği Verilmesi-69
E. -Tutanakların İspat Gücü-70
VIII. -DOSYA DÜZENİ VE DİZİ PUSULASI-70
A. -Dosya Düzenleme Sorumluları-70
B. -Dosya İçeriğine Göre Dizi Listesi Hazırlanması-71
C. -Dosyanın Hâkimin İncelemesine Hazır Halde Tutulması-71
D. -Dosyaya Belge Sunulması ve Dosyadan Belge Örneği Alınması-71
E. -Dosyanın Taraflarca İncelenmesi-71
F. -Dosyanın Diğer İlgililerce İncelenmesi-72
G. -Dosyanın Başka Yere Gönderilmesi-72
IX. -DURUŞMA DÜZENİ VE YARGI DİSİPLİNİ-73
X. -DURUŞMADA SORU YÖNELTME-74
Üçüncü Bölüm
TAHKİKAT AŞAMASINDA GÖREV, YETKİ VESORUMLULUKLAR
I. -HÂKİMİN GÖREV, YETKİ VE SORUMLULUKLARI-75
II. -YAZI İŞLERİ PERSONELİNİN GÖREV, YETKİ VE SORUMLULUKLARI-77
A. -Yazı İşleri Müdürünün Görev, Yetki ve Sorumluluğu-77
B. -Zabıt Kâtibinin Görev ve Sorumluluğu-77
C. -Mübaşirlerin Görev ve Sorumlulukları-78
III. -TARAFLARIN GÖREV, YETKİ VE SORUMLULUKLARI-78
IV. -TARAF VEKİLLERİNİN VE YASAL TEMSİLCİLERİN GÖREV, YETKİ VE SORUMLULUKLARI-79
V. -BİLİRKİŞİLERİN GÖREV VE SORUMLULUKLARI-80
Dördüncü Bölüm
TAHKÎKAT AŞAMASINDA GEREKTİĞİNDE GÖRÜLEBİLECEKYARGISAL İŞ VE İŞLEMLER
I. -TAHKİKAT AŞAMASINDA GÖREV VE YETKİ İLE İLGİLİ YARGISAL İŞ VE İŞLEMLER-83
A. --Görev- ile ilgili yargısal iş ve işlemler-83
B. --Yetki- ile ilgili yargısal iş ve işlemler-84
II. -TAHKÎKAT AŞAMASINDA -YASAKLILIK- VE -RED- İLE İLGİLİ YARGISAL İŞ VE İŞLEMLER-86
A. -Hâkimin Yasaklılığı ve Reddi Durumu-86
1. -Hâkimin Yasaklılığı-86
B. -Hâkimin Reddi-88
C. -Zabıt Kâtibinin Yasaklığı ve Reddi Durumu-89
1. -Zabıt Kâtibinin Yasaklılığı-89
III. -TAHKİKAT AŞAMASINDA TARAF EHLİYETİ, TAKİP YETKİSİ VE TEMSİL İLE İLGİLİ YARGISAL İŞ VE İŞLEMELER-90
A. -Taraf Ehliyeti-90
B. -Dava Ehliyeti-92
C. -Dava Takip Yetkisi-93
D. -Temsil Yetkisi-93
1. -İradî Temsil-94
2. -Kanuni Temsil-98
a. -Gerçek Kişiler Yönüyle Kanuni Temsil-98
b. -Tüzel Kişiler Yönüyle Kanuni Temsil-99
IV. -TAHKİKAT AŞAMASINDA -İHBAR- LA İLGİLİ YARGISAL İŞ VE İŞLEMLER-101
A. -İhtiyârî ihbar-102
B. -Zorunlu İhbar-102
V. -TAHKİKAT AŞAMASINDA -DAVAYA MÜDAHALE- İLE İLGİLİ YARGISAL İŞ VE İŞLEMLER-103
A. -Fer’î Müdahale Durumu-103
B. -Aslî Müdahale Durumu-106
VI. -TAHKİKAT AŞAMASINDA -ESKİ HÂLE GETİRME- İLE İLGİLİ YARGISAL İŞ VE İŞLEMLER-108
VII. -TAHKİKAT AŞAMASINDA -GERİ ALMA-, -TARAF DEĞİŞİKLİĞİ- VE -KONU DEVRİ- İLE İLGİLİ YARGISAL İŞ VE İŞLEMLER-110
A. -Davanın Geri Alınması-110
B. -Taraf Değişikliği-111
1. -İrâdî Taraf Değişikliği-112
2. -Maddi Bir Hatadan Kaynaklanan ya da Dürüstlük Kuralına Aykırı Olmayan Taraf Değişikliği-112
C. -Dava Konusunun Devri-113
1. -Davalı Tarafın Dava Konusunu Devretmesi Durumu-113
2. -Davacı Tarafın Dava Konusunu Devretmesi Durumu-114
VIII. -TAHKİKAT AŞAMASINDA -ÖN SORUN- VE -BEKLETİCİ SORUN- İLE İLGİLİ YARGISAL İŞ VE İŞLEMLER-114
A. -Önsorun-114
B. -Bekletici Sorun-115
IX. -TAHKİKAT AŞAMASINDA -DAVALARIN BİRLEŞTİRİLMESİ- VEYA -DAVALARIN AYRILMASI- İLE İLGİLİ YARGISAL İŞ VE İŞLEMLER-116
A. -Davaların Birleştirilmesi-116
B. -Davaların Ayrılması-118
X. -TAHKİKAT AŞAMASINDA -İSTİCVAP- İLE İLGİLİ YARGISAL İŞ VE İŞLEMLER-120
XI. -TAHKİKAT AŞAMASINDA -İSTİNABE- İLE İLGİLİ YARGISAL İŞ VE İŞLEMLER-122
XII. -TAHKİKAT AŞAMASINDA -ISLAH- VE -MADDÎ HATALARIN DÜZELTİMİ- İLE İLGİLİ YARGISAL İŞ VE İŞLEMLER-124
A. -Islah-124
1. -Islah hakkının kullanılabilme şartları-125
a. -İşlem, ıslaha elverişli bulunmalıdır-125
b. -Islah hakkının kullanımı taraflarca istenmelidir-126
c. -Islah hakkı, ancak belirli bir zaman dilimi içinde kullanılabilir-126
d. -Aynı davada ıslah hakkı bir kez kullanılabilir-127
e. -Islah hakkı kullanımının yol açacağı masraf ve zararlar karşılanmalıdır. -127
2. -Islah Yoluna Başvurulamayacak Haller-128
a. -Islah yoluyla davanın tarafları değiştirilemez. -128
b. -Islâh Yoluyla İkinci Tanık Listesi Verilemez-129
c. -İlk İtirazlar Islâh Yoluyla İleri Sürülemez-129
d. -Usûl İşlemi İçinde Yapılmış Olsa Bile Maddi Hukuk İşlemleri Islâha Konu Yapılamaz-130
3. -Islâh Yolunu Kullanmaya Gerek Olmayan Haller-130
4. -Islâhın Çeşitleri-131
a. -Davanın Tamamen Islâhı-131
b. -Davanın Kısmen Islâhı-132
5. -Islâhın Etkisi-132
B. -Maddi Hataların Düzeltimi-132
XIII. -TAHKİKAT AŞAMASINDA -ARABULUCULUK YOLUNA BAŞVURU- İLE İLGİLİ YARGISAL İŞ VE İŞLEMLER-133
XIV. -TAHKİKAT AŞAMASINDA -DOSYANIN İŞLEMDEN KALDIRILMASI- VE -YENİLENMESİ- İLE İLGİLİ YARGISAL İŞ VE İŞLEMLER-135
A. -Dosyanın İşlemden Kaldırılması-135
1. -Genel Olarak-135
2. -Dosyanın İşlemden Kaldırılmasını Gerektiren Durumlar-136
a. -İki Tarafın da Duruşmaya Gelmemesi Hali-136
b. -İki Tarafın da Duruşmaya Gelerek Davayı Takip Etmeyeceklerini Beyan Etmeleri Hali-136
c. -Bir Tarafın Duruşmaya Gelmesi ve Davayı Takip Etmeyeceğini Bildirmesi Hali-136
d. -Duruşma Gününün Belli Edilmesi İçin Tarafların Başvurması Gereken Hallerde Gün Tespit Ettirilmemesi Hali-137
B. -Davanın Yenilenmesi-137
Beşinci Bölüm
TAHKİKAT AŞAMASINDA DELİLLERİN İNCELENMESİ VE DEĞERLENDİRİLMESİ İLE İLGİLİ YARGISAL İŞ VE İŞLEMLER
I. -GENEL OLARAK-139
A. -Delillerin Tahkikat Öncesi Sunumu-140
1. -Delillerin Dilekçe Teâtisi Aşamasında Gösterilmesi-140
2. -Delillerin Yazılı Olanlarının Ön İnceleme Aşamasında Gösterilmesi-140
3. -Delillerin Taraflarca Hasredilmiş Olması-140
B. -Deliller Davanın Taraflarınca Gösterilir-141
C. -Sonradan Delil Gösterilmesi Durumu-141
1. -Sonradan Delil Göstermeye Hâkimin İzin Vermesi-142
2. -Davayı Aydınlatma Görevinin Gereği Olarak Hâkimin Taraflardan Delil Göstermelerini İstemesi-142
II. -TAHKİKAT AŞAMASINDA İNCELENECEK DELİLLER-142
A. -Kesin Deliller-143
1. -İkrar Delili-143
2. --Kesin Hüküm- Delili-145
a. -Şekli Anlamda -Kesin Hüküm-ler-146
b. -Maddi Anlamda -Kesin Hüküm-ler-146
3. -Belge ve Senet Delili-147
a. -Resmi Senetler-148
b. -Âdi Senetler-149
4. -Yemin Delili-152
B. -Takdiri Deliller-155
1. -Tanık-156
2. -Bilirkişi İncelemesi-160
3. -Uzman Görüşü (Taraf Bilirkişi)-166
4. -Keşif-167
5. -İsticvap-169
III. -DELİL SÖZLEŞMESİ VE ÇEŞİTLERİ-170
A. -Genel Olarak-170
B. -Delil Sözleşmesinin Çeşitleri-171
1. -Münhasır olan Delil Sözleşmesi-171
2. -Münhasır Olmayan Delil Sözleşmesi-172
IV. -VÂKIALARI SOMUTLAŞTIRMA VE DELİLLERİ VÂKIALARA GÖRE AÇIKLAMA ZORUNLULUĞU-172
A. -Vâkıaları Somutlaştırma-172
B. -Delilleri Vâkılara Göre Açıklama-173
Altıncı Bölüm
TAHKİKAT AŞAMASINDA YARGISAL SÜRELER
I. -SÜRELERLE İLGİLİ GENEL BİLGİLER-175
A. -Taraflar İçin Konulmuş Bulunan Süreler-175
1. -Kanunun Tayin Ettiği Süreler-175
2. -Hâkimin Takdir ettiği Süreler-176
B. -Mahkemeler İçin Konulmuş Bulunan Süreler-177
II. -SÜRELERİN BAŞLAMASI VE HESAPLANMASI-177
III. -TAHKİKAT AŞAMASINDA GENEL SÜRELER-178
A. -Mahkemelerin Çalışma Süresi ve Zamanı-178
B. -Tarafların Dinlenilmek Üzere Mahkemeye Çağrılmalarında Süre-178
C. -Dosyanın İşlemden Kaldırılmasında Yenileme İşlemi ve Açılmamış Sayılma Kararı İçin Süreler-179
1. -Yenileme Süreleri-179
2. --Açılmamış Sayılma Kararı- Verilmesi İçin Süre-179
D. --ÖnSorun- ve -Bekletici Sorun-da Süreler-179
1. --Önsorun-un ileri sürülme süresi-179
2. --Önsorun-da karşı taraf beyanını almak için verilecek süre-180
3. --Bekletici sorun-un çözümünde verilecek süre-180
E. --İsticvab-ın Yapılmasında Süre-180
F. --Islâh Hakkı-nın Kullanılmasında Süreler-180
1. -Islâh yapılma zamanı-180
2. -Islâhın Etki Edeceği Süre-181
3. -Tümüyle Islâhta Süre-181
4. -Kısmen Islâhta Süre-181
G. -Davaların Birleştirilmesinde ve Ayrılmasında Süre-181
1. -Davaların Birleştirilmesinde Süre-181
2. -Davaların Ayrılmasında Süre-181
H. -Maddi Hataların Düzeltilmesinde Süre-182
IV. -TAHKİKAT AŞAMASINDA DELİLLERE İLİŞKİN SÜRELER-182
A. -Genel Olarak Delilleri Bildirme Süresi-182
B. -Yazı ve Belgelerdeki Sahtelik İddialarında Kullanılacak Süreler-182
1. -Resmi olmayan belgelerdeki yazı veya imza inkarının yapılabileceği süre-182
2. -Resmi olan senetteki Yazı veya İmza inkarında kullanılabilecek Süre-182
C. -Elindeki Belgeyi İbraz Etmeyen Tarafa Verilecek süre-183
D. -Ticari Defterlerin Delil olarak İbrazına karar Vermede Süre-183
E. -Yemin Deliline İlişkin Süreler-183
1. -Yemin Teklifinde Süre-183
2. -Yemin Teklifinden Vazgeçme Süresi-183
F. -Tanık Deliline İlişkin Süreler-184
1. -Tanık Listesi Verme Süresi-184
2. -Tanığa Çıkarılacak Davetiyede Süre-184
3. -Tanığa Gönderilecek Soru Kağıdına Cevap Verme Süresi-184
4. -Tanıklıktan Çekinme Zamanı-184
5. -Çekinme Talebi Kabul Edilmeyen Tanığa Verilecek Disiplin Hapsi Süresi-185
6. -Tanığın Yemin Etme Zamanı-185
G. -Bilirkişi Deliline İlişkin Süreler-185
1. -Bilirkişinin Yasaklılık Sebebiyle Görevden Alınabileceği Süre-185
2. -Bilirkişinin Red Sebebiyle Görevden Alınabileceği Süre-185
3. -Bilirkişinin Görev Süresi-185
4. -Bilirkişinin Uzmanlık Alanı İle İlgili Konularda Mahkemeye Haber Verme Süresi-186
5. -Bilirkişinin Görev Alanını Mahkemeye Sormasında Süre-186
6. -Bilirkişi Raporuna İtiraz Süresi-186
H. -Keşif Deliline İlişkin Süreler-186
I. --Uzman Görüşü- Deliline İlişkin Süreler-186
Yedinci Bölüm
TAHKİKAT AŞAMASINDA VERİLEBİLECEK KARARLAR
I. -GENEL OLARAK-187
II. -TAHKİKAT AŞAMASINDA VERİLEBİLECEK BAŞLICA KARARLAR-188
A. -Duruşmaya Davet Kararları-188
B. --Ara Kararı- nitelikli kararlar-188
1. -Dosyanın işlemden kaldırılmasına dair verilen kararlar-189
2. -Duruşma düzeninin bozulması halinde verilebilecek kararlar-189
3. -Duruşmada tarafların tanıklara soru yöneltmelerinin gerekip gerekmediğine dair verilen kararlar-189
4. --Önsorun-un incelenmesi ile ilgili verilen kararlar-189
5. --Bekletici Sorun-la ilgili verilen kararlar-189
6. -Davaların birleştirilmesi ile ilgili kararlar-190
7. -Davaların ayrılmasıyla ilgili verilen kararlar-190
8. --İsticvap-la ilgili verilen kararlar-190
9. --Islah- ile ilgili verilen kararlar-190
10. -Maddi hataların düzeltilmesiyle ilgili verilen kararlar-190
11. -Bazı delillerin getirilmesi ya da bulunduğu yerde incelenmesiyle ilgili verilen kararlar-191
12. -Delillerin istinabe yoluyla toplanmasına veya incelenmesine dair verilen kararlar-191
13. -Sahtelik incelemeleriyle ilgili verilen kararlar-191
14. -Belgenin aslının geri verilmesiyle ilgili kararlar-191
15. -Belgelerin yerinde incelenmesine engel olunması halinde verilecek kararlar-191
16. -Ticari defterlerin ibrazına dair verilen kararlar-192
17. -Yemin davetiyesi çıkarılması ile ilgili verilen kararlar-192
18. -Tanıkların bir kısmının dinlenilmesiyle yetinilmesine dair verilen kararlar-192
19. -Müsta’cel hallerde tanığın dinlenilmek üzere daha önce gelmesine dair verilen kararlar-192
20. -Mazeretsiz çağrıya uymayan tanık hakkında verilen kararlar-192
21. -Tanığa soru kâğıdı gönderilmesiyle ilgili verilen kararlar-192
22. -Çekinme sebeplerinin haklı olup olmadığı hususunda verilen kararlar-193
23. -Tanığın mahkeme dışında dinlenilmesiyle ilgili kararlar-193
24. -Yalan yere veya menfaat saikiyle tanıklık halinde verilen kararlar-193
25. -Bilirkişiden görüş alınmasına dair verilen kararlar-193
26. -Bilirkişinin yasaklılığı veya reddi ile ilgili verilen kararlar-193
27. -Bilirkişinin görev alanının belirlenmesiyle ilgili verilen kararlar-194
28. -Keşifle ilgili verilen kararlar-194
29. -Keşfe katlanma zorunluluğu ile ilgi verilen kararlar-194
30. Soybağı tespiti incelemesi ile ilgili verilebilecek kararlar-194
31. Uzman kişinin dinlenilmesi ile ilgili verilebilecek kararlar-194
32. Takip yetkisi ve temsille ilgili verilebilecek kararlar-194
33. -Islah ve karşı tarafın muvafakatlarıyla iddia ve savunmanın genişletilmesi ya da değiştirilmesiyle ilgili verilebilecek kararlar-195
34. -Vekaletle ilgili verilebilecek kararlar-195
35. -Adli tebligatlarla ilgili verilebilecek kararlar-195
36. -Harcın tamamlattırılması, yargı giderlerinin yatırılması, gerektiğinde harç ve gider avansının iâdesiyle ilgili verilebilecek kararlar-195
37. -Tarafta iradi değişiklik ve dava konusunun devriyle ilgili verilebilecek kararlar-196
38. -Davanın ihbarıyla ilgili verilebilecek kararlar-196
39. -Davada Aslî ve Fer’î Müdahale ile ilgili olarak verilebilecek kararlar-196
40. -Hâkimin ve zabıt katibinin yasaklılıkları ya da redleri ile ilgili olarak verilebilecek kararlar-196
41. -İhtiyâtî tedbir ve delil tespiti ile ilgili verilebilecek kararlar-196
42. -Adlî yardımla ilgili verilebilecek kararlar-196
43. -Süreler ve eski hale getirme ile ilgili verilebilecek kararlar-197
44. -Sonradan delil gösterilmesi ile ilgili verilebilecek kararlar-197
45. -Dosyanın başka bir resmi mercie gönderilmesiyle ilgili verilebilecek karalar-197
46. -Sulh veya arabuluculuk için birlikte talep halinde süre verilmesiyle ilgili verilebilecek kararlar-197
47. -Güvenli elektronik imzalı belgenin inkârı ile ilgili verilebilecek kararlar-197
48. -Ses ve görüntü nakledilmesi yoluyla duruşma icrası ile ilgili verilebilecek kararlar-198
49. -Maddi hataların düzeltimiyle ilgili verilebilecek kararlar-198
50. -Ara kararından dönme kararları. -198
C. --Nihâî Karar- Nitelikli Kararlar-198
1. --Hiç Açılmamış Sayılma- Sonucu Doğuran Nihâî Kararlar-199
a. -Davacının, davasını, davalının açık rızası ile geri alması-199
b. -Davanın açılmamış sayılması-200
2. --Konusuz Kalma- Nedeniyle Verilen Nihâî Kararlar-200
3. -Usûle İlişkin Nihâî Kararlar-200
4. -Esasa İlişkin Nihâî Kararlar-200
a. -Davadan Feragat-201
b. -Davayı Kabul-201
c. -Tarafların Sulh Olması-202
d. -Alternatif Uyuşmazlık Çözüm yolu (Arabuluculuk Yolu)-203
III. -KARARLARIN GEREKÇELİ OLMASI-204
Üçüncü Kısım
TAHKİKAT AŞAMASININ SÜRESİ VESONA ERMESİ
Birinci Bölüm
TAHKİKAT AŞAMASININMAKÛL SÜREDE TAMAMLANMASI
I. -TAHKİKATIN HIZLANDIRILMASI-207
A. -Hızlı Yargılamanın Dış Hukuk Dayanakları-207
1. -Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’ne Göre-207
2. -Avrupa Birliği Temel Haklar Bildirgesi’ne Göre-208
3. -Avrupa Birliği Bakanlar Komitesi’nin Tavsiye Kararları’na Göre-208
4. -Avrupa Adaletin Etkililiği Komisyonu’nun Başlattığı -Saturn Merkezi Projesi-ne Göre-209
B. -Hızlı Yargılamanın İç Hukuk Dayanakları-209
1. -Anayasal Dayanak-209
2. -Yasal Dayanak-210
C. -İdârî Düzenleme Dayanakları-210
II. -TAHKİKAT İNCELEMESİNİN KOLAYLAŞTIRILMASI-211
A. -Genel Olarak-211
B. -Kolay ve Sağlıklı Tahkikat İçin Yapılması Gerekenler-212
1. -Hâkimlere Düşen Görevler-212
2. -Yazı İşleri Personeline Düşen Görevler-213
3. -Taraflara ve Vekillere Düşen Görevler-213
4. -Bilirkişilere Düşen Görevler-214
5. -Diğer İlgililere Düşen Görevler-214
İkinci Bölüm
TAHKİKAT AŞAMASININ SONA ERMESİ
I. -TEK HÂKİMLİ MAHKEMELERDE TAHKİKATIN SONA ERMESİ-215
A. -Taraflara Tahkikatın Tümü Hakkında Açıklama Yapmaları İçin Söz Verilmesi-215
B. -Tahkikatın Genişletilmesinin Gerekmesi Durumu-215
C. -Tahkikatın Bittiğini Tefhim Etme-216
II. -TOPLU MAHKEMELERDE TAHKİKATIN SONA ERMESİ-217
A. -Tahkikatı Yapmakla Görevlendirilen Hâkimin Dosyayı Mahkeme Başkanına Vermesi-217
B. -Mahkeme Kurulunun Eksiklik Görmesi Halinde Tahkikatı Kendisinin Tamamlaması ya da Bir Üyesini Görevlendirmesi-217
C. -Toplu Mahkemenin Taraflardan Tahkikatın Tümü Hakkında Açıklamalarını İstemesi-218
D. -Toplu Mahkeme Başkanınca Tahkikatın Bittiğinin Bildirilmesi-218
SONUÇ-219
KAYNAKÇA-223
Bu anayasal hüküm, bireye hukuki korunma sağlayan özel hukuk muhakeme mevzuatımıza temel oluşturur.
Cumhuriyet döneminin ilk usûl hukuku yasası olan 582 maddelik 1086 sayılı Hukuk Usûlü Muhakemeleri Kanunu, 85 yıllık uygulama sürecinden sonra, yerini, 1 Ekim 2011 yılında yürürlüğe giren 452 maddelik 6100 sayılı yeni Hukuk Muhakemeleri Kanunu’na bırakmıştır.
Eski ve yeni medeni muhakeme yasalarının içeriklerinin karşılaştırmasında dikkat çeken ve öne çıkan farklılık, yeni yasada, bir yandan, yargılamanın metodik inceleme aşamalarıyla disipline edilmiş olması, diğer yandan, -usûl ekonomisi ilkesine daha çok ağırlık verilmiş bulunmasıdır. Yeni düzenlemeyle yargılamada daha hızlı, daha kolay ve daha ucuz maliyetli bir yargılama hizmeti amaçlanmıştır.
Bu nedenledir ki, eski usûl yasamızda dört olan yargılama usûlleri ikiye indirilerek, -yazılı yargılama- ve -basit yargılama- biçiminde düzenleme yapılmış ve bu düzenleme, temelde -ön inceleme-, -tahkikat-, -nihâî sözlü beyan- ve -hüküm- olmak üzere dört aşamaya bağlanmıştır.
-Tahkîkat-, muhakeme sisteminde önemli yeri olan bir yargılama aşamasıdır. Yargı müessesesini, adâleti tecelli ettirmeyi amaçlayarak işletmede ve maddi gerçekliğin ortaya çıkarılmasında -tahkîkat aşamasının rolü ve etkinliği büyüktür.
Bu nedenle, muhakeme sistemimizi yeni şartlara göre düzenleyen 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nda çok önemli yeri olan -tahkikat aşamasının müstakil bir inceleme konusu yapılmasının isabetli olacağı düşüncesiyle bu çalışmayı ele almış ve konuyu mümkün olduğunca detaylı bir tedkîke tâbi tutmuş bulunmaktayım.
Bu çalışmamda bazı eksikliklerin olabileceğinin idraki içindeyim. Bilimsever araştırmacı meslektaşlarımın da bu konuyla ilgili çalışmalar yaparak katkı sağlamalarını dilerim.
Birinci Kısım
ÖZEL HUKUK MUHAKEMESİNDEYARGILAMA AŞAMALARININ GENEL ANALİZİ
Birinci Bölüm
YARGILAMA AŞAMALARI
I. -KAVRAMLAR VE YARGILAMA TÜRLERİ-1
A. --Yargılama- - -Muhakeme- Kavramları-1
1. --Aşama- Kavramı: -2
B. -Yargılama Türleri-3
1. -Niteliğine göre Yargılama türleri-3
a. -Çekişmeli Yargılama-3
b. -Çekişmesiz Yargılama-3
2. -İcra Ediliş Biçimine Göre Yargılama Türleri-4
a. -Yazılı Yargılama Usûlü-5
b. -Basit Yargılama Usûlü-6
II. -YARGILAMA AŞAMALARININ GRUPLANDIRILMASI-7
A. -Yazılı Yargılama Usûlünde Yargılama Aşamaları-7
1. -Davanın Açılması Aşaması-7
2. -Dilekçe Teâtisi Aşaması-9
a. -Dava Dilekçesi ve Tebliği-9
aa. -Dilekçedeki eksikliklerin giderilmesi-9
bb. -Yetersiz avansın tamamlattırılması-9
cc. -Davanın geri alınması durumu-9
çç. -Davada taraf değiştirme durumu-10
dd. -Davanın üçüncü kişiye devri durumu-10
ee. -Hukuksal koruma tedbiri alınması durumu-11
b. -Dava Dilekçesine Karşı Cevap Dilekçesi Verilmesi-11
aa. -Cevap için ek süre talep edilmesi durumu-13
bb. -Cevap dilekçesindeki eksikliklerin giderilmesi-13
c. -Cevaba Cevap Dilekçesinin verilmesi-13
d. -İkinci Cevap Dilekçesi-14
3. -Ön İnceleme Aşaması-14
a. -Dava Şartlarının İncelenmesi ve Ön İnceleme Duruşması-15
b. -İlk İtirazların İncelenmesi-16
c. -Taraf Dilekçelerinde Gösterilen Belgeler ve Eksikliklerinin Giderilmesi-17
d. -İddia ve Savunmanın Genişletilmesi veya Değiştirilmesi-17
e. -Karşı Dava ve Süresi İçinde Açılmaması Durumu-18
f. -Uyuşmazlık Konularının Tespiti ve Sulhe veya Arabuluculuğa Teşvik-19
g. -Ön incelemede Sulh Girişiminden Sonuç Alınamaması ve Tutanak Tutulması-19
h. -Ön İnceleme Duruşmasında Sürelerle İlgili Verilebilecek Kararlar-20
4. -Tahkîkat Aşaması-20
a. -Genel Olarak-20
b. -Tahkîkatta İzlenecek Usûl ve Yapılabilecek Yargısal İşler-21
5. -Sözlü Yargılama (Son Sözlü Beyan) Aşaması-23
6. -Hüküm Aşaması-24
B. -Basit Yargılama Usûlünde Yargılama Aşamaları-26
1. -Davanın Açılması Aşaması-26
2. -Cevap Dilekçesi Aşaması-27
3. -Ön İnceleme ve Tahkîkat Aşaması-28
a. -Dosya Üzerinden İnceleme ve Değerlendirme Yolu-28
b. -Duruşmalı İnceleme ve Değerlendirme Yolu-29
aa. -Ön İnceleme Duruşmasına Davet-29
bb. -Ön İnceleme Duruşması Yapılması-30
4. -Hüküm Aşaması-30
İkinci Bölüm
TAHKÎKAT AŞAMASININ ÖNEMİ VE ÖZELLİKLERİ
I. -TAHKÎKAT KAVRAMI-33
A. --Tahkîkat-ın Sözlük Anlamı-33
B. --Tahkîkat-ın Terim Anlamı-33
II. -TAHKÎKAT AŞAMASININ AMACI VE ÖNEMİ-34
A. -Tahkîkat Aşamasını Amacı-34
B. -Tahkîkat Aşamasının Önemi-35
III. -TAHKÎKAT AŞAMASININ ÖZELLİKLERİ-35
A. -Tahkîkat aşaması, esas inceleme aşamasıdır-35
B. -Tahkîkat Aşaması En Uzun Aşamadır-36
C. -Tahkîkat Aşaması İlke Olarak Yazılı Usûle Tabidir-36
D. -Tahkîkat Aşaması İlke Olarak Duruşmalı Yürütülür-36
E. -Tahkîkat Aşamasında İlke Olarak Aleniyet Esastır-37
F. -Tahkîkat Aşaması, -Maddi Gerçekliğe Ulaşma- Amaçlıdır-38
Üçüncü Bölüm
TAHKÎKAT AŞAMASINA HÂKİM İLKELER
I. -TASARRUF İLKESİ-39
II. -TEKSİF İLKESİ-40
III. -TARAFLARCA GETİRİLME İLKESİ-41
IV. -TALEPLE BAĞLILIK İLKESİ-41
V. -HUKUKİ DİNLENİLME HAKKI-42
VI. -ALENİYET İLKESİ-43
VII. -DÜRÜST DAVRANMA VE DOĞRUYU SÖYLEME YÜKÜMLÜLÜĞÜ-45
VIII. -USÛL EKONOMİSİ İLKESİ-46
IX. -HÂKİMİN DAVAYI AYDINLATMA ÖDEVİ-47
X. -YARGILAMANIN SEVK VE İDARESİ-48
XI. -HUKUKUN UYGULANMASI İLKESİ-49
XII. -DOĞRUDANLIK İLKESİ-49
XIII. -ÂDİL YARGILANMA HAKKI İLKESİ-50
İkinci Kısım
TAHKÎKAT AŞAMASININ İŞLEYİŞ SÜRECİ
Birinci Bölüm
TAHKÎKAT AŞAMASININ BAŞLAMASI
I. -Tahkîkatın Konusu-51
A. -Genel Olarak-51
B. -Tahkikat Aşamasına Geçilmesine Gerek Bulunmaması Halleri-52
II. -Tahkikat Aşamasının Başlaması-53
A. -Genel olarak-53
B. -Tahkikat Aşamasına Geçilebilmesinin Ön Şartları-53
1. -Açılmış bir dava bulunmalıdır-53
2. -Ön inceleme Aşaması Yapılmış Olmalıdır-54
3. -Ön İncelemede, Tahkikat Aşamasında Tahkikatın Hangi Hususlarda Yapılacağı Tutanak Altına Alınmış Bulunmalıdır-55
İkinci Bölüm
TAHKİKAT AŞAMASINDA DURUŞMALAR
I. --DURUŞMA- KAVRAMI-57
II. -DURUŞMA YAPILMASI ZORUNLUDUR-57
III. -DURUŞMANIN SEVK VE İDARESİ-58
IV. -ZABIT KÂTİBİ BULUNDURMA ZORUNLULUĞU-58
V. -TARAFLARIN DURUŞMAYA DAVET EDİLMELERİ-59
VI. -DURUŞMANIN YERİ, ZAMANI VE ŞEKLİ-60
A. -Duruşma Yeri-60
1. -Mahkeme Salonunda Duruşma-60
2. -Mahkeme Dışında Duruşma-60
B. -Duruşma Zamanı-61
C. -Duruşma Şekli-62
D. -Duruşma Sayısı-64
VII. -DURUŞMA TUTANAKLARI VE İMZALANMASI-66
A. -Tutanak Tutulması-66
B. -Tutanakların İmzalanması-67
C. -Gerektiğinde Duruşma Tutanağına İmzası Alınacaklar-67
1. -Tarafların imzaları-67
2. -Tanıkların imzaları-68
3. -Bilirkişilerin İmzaları-69
D. -Tutanak Örneği Verilmesi-69
E. -Tutanakların İspat Gücü-70
VIII. -DOSYA DÜZENİ VE DİZİ PUSULASI-70
A. -Dosya Düzenleme Sorumluları-70
B. -Dosya İçeriğine Göre Dizi Listesi Hazırlanması-71
C. -Dosyanın Hâkimin İncelemesine Hazır Halde Tutulması-71
D. -Dosyaya Belge Sunulması ve Dosyadan Belge Örneği Alınması-71
E. -Dosyanın Taraflarca İncelenmesi-71
F. -Dosyanın Diğer İlgililerce İncelenmesi-72
G. -Dosyanın Başka Yere Gönderilmesi-72
IX. -DURUŞMA DÜZENİ VE YARGI DİSİPLİNİ-73
X. -DURUŞMADA SORU YÖNELTME-74
Üçüncü Bölüm
TAHKİKAT AŞAMASINDA GÖREV, YETKİ VESORUMLULUKLAR
I. -HÂKİMİN GÖREV, YETKİ VE SORUMLULUKLARI-75
II. -YAZI İŞLERİ PERSONELİNİN GÖREV, YETKİ VE SORUMLULUKLARI-77
A. -Yazı İşleri Müdürünün Görev, Yetki ve Sorumluluğu-77
B. -Zabıt Kâtibinin Görev ve Sorumluluğu-77
C. -Mübaşirlerin Görev ve Sorumlulukları-78
III. -TARAFLARIN GÖREV, YETKİ VE SORUMLULUKLARI-78
IV. -TARAF VEKİLLERİNİN VE YASAL TEMSİLCİLERİN GÖREV, YETKİ VE SORUMLULUKLARI-79
V. -BİLİRKİŞİLERİN GÖREV VE SORUMLULUKLARI-80
Dördüncü Bölüm
TAHKÎKAT AŞAMASINDA GEREKTİĞİNDE GÖRÜLEBİLECEKYARGISAL İŞ VE İŞLEMLER
I. -TAHKİKAT AŞAMASINDA GÖREV VE YETKİ İLE İLGİLİ YARGISAL İŞ VE İŞLEMLER-83
A. --Görev- ile ilgili yargısal iş ve işlemler-83
B. --Yetki- ile ilgili yargısal iş ve işlemler-84
II. -TAHKÎKAT AŞAMASINDA -YASAKLILIK- VE -RED- İLE İLGİLİ YARGISAL İŞ VE İŞLEMLER-86
A. -Hâkimin Yasaklılığı ve Reddi Durumu-86
1. -Hâkimin Yasaklılığı-86
B. -Hâkimin Reddi-88
C. -Zabıt Kâtibinin Yasaklığı ve Reddi Durumu-89
1. -Zabıt Kâtibinin Yasaklılığı-89
III. -TAHKİKAT AŞAMASINDA TARAF EHLİYETİ, TAKİP YETKİSİ VE TEMSİL İLE İLGİLİ YARGISAL İŞ VE İŞLEMELER-90
A. -Taraf Ehliyeti-90
B. -Dava Ehliyeti-92
C. -Dava Takip Yetkisi-93
D. -Temsil Yetkisi-93
1. -İradî Temsil-94
2. -Kanuni Temsil-98
a. -Gerçek Kişiler Yönüyle Kanuni Temsil-98
b. -Tüzel Kişiler Yönüyle Kanuni Temsil-99
IV. -TAHKİKAT AŞAMASINDA -İHBAR- LA İLGİLİ YARGISAL İŞ VE İŞLEMLER-101
A. -İhtiyârî ihbar-102
B. -Zorunlu İhbar-102
V. -TAHKİKAT AŞAMASINDA -DAVAYA MÜDAHALE- İLE İLGİLİ YARGISAL İŞ VE İŞLEMLER-103
A. -Fer’î Müdahale Durumu-103
B. -Aslî Müdahale Durumu-106
VI. -TAHKİKAT AŞAMASINDA -ESKİ HÂLE GETİRME- İLE İLGİLİ YARGISAL İŞ VE İŞLEMLER-108
VII. -TAHKİKAT AŞAMASINDA -GERİ ALMA-, -TARAF DEĞİŞİKLİĞİ- VE -KONU DEVRİ- İLE İLGİLİ YARGISAL İŞ VE İŞLEMLER-110
A. -Davanın Geri Alınması-110
B. -Taraf Değişikliği-111
1. -İrâdî Taraf Değişikliği-112
2. -Maddi Bir Hatadan Kaynaklanan ya da Dürüstlük Kuralına Aykırı Olmayan Taraf Değişikliği-112
C. -Dava Konusunun Devri-113
1. -Davalı Tarafın Dava Konusunu Devretmesi Durumu-113
2. -Davacı Tarafın Dava Konusunu Devretmesi Durumu-114
VIII. -TAHKİKAT AŞAMASINDA -ÖN SORUN- VE -BEKLETİCİ SORUN- İLE İLGİLİ YARGISAL İŞ VE İŞLEMLER-114
A. -Önsorun-114
B. -Bekletici Sorun-115
IX. -TAHKİKAT AŞAMASINDA -DAVALARIN BİRLEŞTİRİLMESİ- VEYA -DAVALARIN AYRILMASI- İLE İLGİLİ YARGISAL İŞ VE İŞLEMLER-116
A. -Davaların Birleştirilmesi-116
B. -Davaların Ayrılması-118
X. -TAHKİKAT AŞAMASINDA -İSTİCVAP- İLE İLGİLİ YARGISAL İŞ VE İŞLEMLER-120
XI. -TAHKİKAT AŞAMASINDA -İSTİNABE- İLE İLGİLİ YARGISAL İŞ VE İŞLEMLER-122
XII. -TAHKİKAT AŞAMASINDA -ISLAH- VE -MADDÎ HATALARIN DÜZELTİMİ- İLE İLGİLİ YARGISAL İŞ VE İŞLEMLER-124
A. -Islah-124
1. -Islah hakkının kullanılabilme şartları-125
a. -İşlem, ıslaha elverişli bulunmalıdır-125
b. -Islah hakkının kullanımı taraflarca istenmelidir-126
c. -Islah hakkı, ancak belirli bir zaman dilimi içinde kullanılabilir-126
d. -Aynı davada ıslah hakkı bir kez kullanılabilir-127
e. -Islah hakkı kullanımının yol açacağı masraf ve zararlar karşılanmalıdır. -127
2. -Islah Yoluna Başvurulamayacak Haller-128
a. -Islah yoluyla davanın tarafları değiştirilemez. -128
b. -Islâh Yoluyla İkinci Tanık Listesi Verilemez-129
c. -İlk İtirazlar Islâh Yoluyla İleri Sürülemez-129
d. -Usûl İşlemi İçinde Yapılmış Olsa Bile Maddi Hukuk İşlemleri Islâha Konu Yapılamaz-130
3. -Islâh Yolunu Kullanmaya Gerek Olmayan Haller-130
4. -Islâhın Çeşitleri-131
a. -Davanın Tamamen Islâhı-131
b. -Davanın Kısmen Islâhı-132
5. -Islâhın Etkisi-132
B. -Maddi Hataların Düzeltimi-132
XIII. -TAHKİKAT AŞAMASINDA -ARABULUCULUK YOLUNA BAŞVURU- İLE İLGİLİ YARGISAL İŞ VE İŞLEMLER-133
XIV. -TAHKİKAT AŞAMASINDA -DOSYANIN İŞLEMDEN KALDIRILMASI- VE -YENİLENMESİ- İLE İLGİLİ YARGISAL İŞ VE İŞLEMLER-135
A. -Dosyanın İşlemden Kaldırılması-135
1. -Genel Olarak-135
2. -Dosyanın İşlemden Kaldırılmasını Gerektiren Durumlar-136
a. -İki Tarafın da Duruşmaya Gelmemesi Hali-136
b. -İki Tarafın da Duruşmaya Gelerek Davayı Takip Etmeyeceklerini Beyan Etmeleri Hali-136
c. -Bir Tarafın Duruşmaya Gelmesi ve Davayı Takip Etmeyeceğini Bildirmesi Hali-136
d. -Duruşma Gününün Belli Edilmesi İçin Tarafların Başvurması Gereken Hallerde Gün Tespit Ettirilmemesi Hali-137
B. -Davanın Yenilenmesi-137
Beşinci Bölüm
TAHKİKAT AŞAMASINDA DELİLLERİN İNCELENMESİ VE DEĞERLENDİRİLMESİ İLE İLGİLİ YARGISAL İŞ VE İŞLEMLER
I. -GENEL OLARAK-139
A. -Delillerin Tahkikat Öncesi Sunumu-140
1. -Delillerin Dilekçe Teâtisi Aşamasında Gösterilmesi-140
2. -Delillerin Yazılı Olanlarının Ön İnceleme Aşamasında Gösterilmesi-140
3. -Delillerin Taraflarca Hasredilmiş Olması-140
B. -Deliller Davanın Taraflarınca Gösterilir-141
C. -Sonradan Delil Gösterilmesi Durumu-141
1. -Sonradan Delil Göstermeye Hâkimin İzin Vermesi-142
2. -Davayı Aydınlatma Görevinin Gereği Olarak Hâkimin Taraflardan Delil Göstermelerini İstemesi-142
II. -TAHKİKAT AŞAMASINDA İNCELENECEK DELİLLER-142
A. -Kesin Deliller-143
1. -İkrar Delili-143
2. --Kesin Hüküm- Delili-145
a. -Şekli Anlamda -Kesin Hüküm-ler-146
b. -Maddi Anlamda -Kesin Hüküm-ler-146
3. -Belge ve Senet Delili-147
a. -Resmi Senetler-148
b. -Âdi Senetler-149
4. -Yemin Delili-152
B. -Takdiri Deliller-155
1. -Tanık-156
2. -Bilirkişi İncelemesi-160
3. -Uzman Görüşü (Taraf Bilirkişi)-166
4. -Keşif-167
5. -İsticvap-169
III. -DELİL SÖZLEŞMESİ VE ÇEŞİTLERİ-170
A. -Genel Olarak-170
B. -Delil Sözleşmesinin Çeşitleri-171
1. -Münhasır olan Delil Sözleşmesi-171
2. -Münhasır Olmayan Delil Sözleşmesi-172
IV. -VÂKIALARI SOMUTLAŞTIRMA VE DELİLLERİ VÂKIALARA GÖRE AÇIKLAMA ZORUNLULUĞU-172
A. -Vâkıaları Somutlaştırma-172
B. -Delilleri Vâkılara Göre Açıklama-173
Altıncı Bölüm
TAHKİKAT AŞAMASINDA YARGISAL SÜRELER
I. -SÜRELERLE İLGİLİ GENEL BİLGİLER-175
A. -Taraflar İçin Konulmuş Bulunan Süreler-175
1. -Kanunun Tayin Ettiği Süreler-175
2. -Hâkimin Takdir ettiği Süreler-176
B. -Mahkemeler İçin Konulmuş Bulunan Süreler-177
II. -SÜRELERİN BAŞLAMASI VE HESAPLANMASI-177
III. -TAHKİKAT AŞAMASINDA GENEL SÜRELER-178
A. -Mahkemelerin Çalışma Süresi ve Zamanı-178
B. -Tarafların Dinlenilmek Üzere Mahkemeye Çağrılmalarında Süre-178
C. -Dosyanın İşlemden Kaldırılmasında Yenileme İşlemi ve Açılmamış Sayılma Kararı İçin Süreler-179
1. -Yenileme Süreleri-179
2. --Açılmamış Sayılma Kararı- Verilmesi İçin Süre-179
D. --ÖnSorun- ve -Bekletici Sorun-da Süreler-179
1. --Önsorun-un ileri sürülme süresi-179
2. --Önsorun-da karşı taraf beyanını almak için verilecek süre-180
3. --Bekletici sorun-un çözümünde verilecek süre-180
E. --İsticvab-ın Yapılmasında Süre-180
F. --Islâh Hakkı-nın Kullanılmasında Süreler-180
1. -Islâh yapılma zamanı-180
2. -Islâhın Etki Edeceği Süre-181
3. -Tümüyle Islâhta Süre-181
4. -Kısmen Islâhta Süre-181
G. -Davaların Birleştirilmesinde ve Ayrılmasında Süre-181
1. -Davaların Birleştirilmesinde Süre-181
2. -Davaların Ayrılmasında Süre-181
H. -Maddi Hataların Düzeltilmesinde Süre-182
IV. -TAHKİKAT AŞAMASINDA DELİLLERE İLİŞKİN SÜRELER-182
A. -Genel Olarak Delilleri Bildirme Süresi-182
B. -Yazı ve Belgelerdeki Sahtelik İddialarında Kullanılacak Süreler-182
1. -Resmi olmayan belgelerdeki yazı veya imza inkarının yapılabileceği süre-182
2. -Resmi olan senetteki Yazı veya İmza inkarında kullanılabilecek Süre-182
C. -Elindeki Belgeyi İbraz Etmeyen Tarafa Verilecek süre-183
D. -Ticari Defterlerin Delil olarak İbrazına karar Vermede Süre-183
E. -Yemin Deliline İlişkin Süreler-183
1. -Yemin Teklifinde Süre-183
2. -Yemin Teklifinden Vazgeçme Süresi-183
F. -Tanık Deliline İlişkin Süreler-184
1. -Tanık Listesi Verme Süresi-184
2. -Tanığa Çıkarılacak Davetiyede Süre-184
3. -Tanığa Gönderilecek Soru Kağıdına Cevap Verme Süresi-184
4. -Tanıklıktan Çekinme Zamanı-184
5. -Çekinme Talebi Kabul Edilmeyen Tanığa Verilecek Disiplin Hapsi Süresi-185
6. -Tanığın Yemin Etme Zamanı-185
G. -Bilirkişi Deliline İlişkin Süreler-185
1. -Bilirkişinin Yasaklılık Sebebiyle Görevden Alınabileceği Süre-185
2. -Bilirkişinin Red Sebebiyle Görevden Alınabileceği Süre-185
3. -Bilirkişinin Görev Süresi-185
4. -Bilirkişinin Uzmanlık Alanı İle İlgili Konularda Mahkemeye Haber Verme Süresi-186
5. -Bilirkişinin Görev Alanını Mahkemeye Sormasında Süre-186
6. -Bilirkişi Raporuna İtiraz Süresi-186
H. -Keşif Deliline İlişkin Süreler-186
I. --Uzman Görüşü- Deliline İlişkin Süreler-186
Yedinci Bölüm
TAHKİKAT AŞAMASINDA VERİLEBİLECEK KARARLAR
I. -GENEL OLARAK-187
II. -TAHKİKAT AŞAMASINDA VERİLEBİLECEK BAŞLICA KARARLAR-188
A. -Duruşmaya Davet Kararları-188
B. --Ara Kararı- nitelikli kararlar-188
1. -Dosyanın işlemden kaldırılmasına dair verilen kararlar-189
2. -Duruşma düzeninin bozulması halinde verilebilecek kararlar-189
3. -Duruşmada tarafların tanıklara soru yöneltmelerinin gerekip gerekmediğine dair verilen kararlar-189
4. --Önsorun-un incelenmesi ile ilgili verilen kararlar-189
5. --Bekletici Sorun-la ilgili verilen kararlar-189
6. -Davaların birleştirilmesi ile ilgili kararlar-190
7. -Davaların ayrılmasıyla ilgili verilen kararlar-190
8. --İsticvap-la ilgili verilen kararlar-190
9. --Islah- ile ilgili verilen kararlar-190
10. -Maddi hataların düzeltilmesiyle ilgili verilen kararlar-190
11. -Bazı delillerin getirilmesi ya da bulunduğu yerde incelenmesiyle ilgili verilen kararlar-191
12. -Delillerin istinabe yoluyla toplanmasına veya incelenmesine dair verilen kararlar-191
13. -Sahtelik incelemeleriyle ilgili verilen kararlar-191
14. -Belgenin aslının geri verilmesiyle ilgili kararlar-191
15. -Belgelerin yerinde incelenmesine engel olunması halinde verilecek kararlar-191
16. -Ticari defterlerin ibrazına dair verilen kararlar-192
17. -Yemin davetiyesi çıkarılması ile ilgili verilen kararlar-192
18. -Tanıkların bir kısmının dinlenilmesiyle yetinilmesine dair verilen kararlar-192
19. -Müsta’cel hallerde tanığın dinlenilmek üzere daha önce gelmesine dair verilen kararlar-192
20. -Mazeretsiz çağrıya uymayan tanık hakkında verilen kararlar-192
21. -Tanığa soru kâğıdı gönderilmesiyle ilgili verilen kararlar-192
22. -Çekinme sebeplerinin haklı olup olmadığı hususunda verilen kararlar-193
23. -Tanığın mahkeme dışında dinlenilmesiyle ilgili kararlar-193
24. -Yalan yere veya menfaat saikiyle tanıklık halinde verilen kararlar-193
25. -Bilirkişiden görüş alınmasına dair verilen kararlar-193
26. -Bilirkişinin yasaklılığı veya reddi ile ilgili verilen kararlar-193
27. -Bilirkişinin görev alanının belirlenmesiyle ilgili verilen kararlar-194
28. -Keşifle ilgili verilen kararlar-194
29. -Keşfe katlanma zorunluluğu ile ilgi verilen kararlar-194
30. Soybağı tespiti incelemesi ile ilgili verilebilecek kararlar-194
31. Uzman kişinin dinlenilmesi ile ilgili verilebilecek kararlar-194
32. Takip yetkisi ve temsille ilgili verilebilecek kararlar-194
33. -Islah ve karşı tarafın muvafakatlarıyla iddia ve savunmanın genişletilmesi ya da değiştirilmesiyle ilgili verilebilecek kararlar-195
34. -Vekaletle ilgili verilebilecek kararlar-195
35. -Adli tebligatlarla ilgili verilebilecek kararlar-195
36. -Harcın tamamlattırılması, yargı giderlerinin yatırılması, gerektiğinde harç ve gider avansının iâdesiyle ilgili verilebilecek kararlar-195
37. -Tarafta iradi değişiklik ve dava konusunun devriyle ilgili verilebilecek kararlar-196
38. -Davanın ihbarıyla ilgili verilebilecek kararlar-196
39. -Davada Aslî ve Fer’î Müdahale ile ilgili olarak verilebilecek kararlar-196
40. -Hâkimin ve zabıt katibinin yasaklılıkları ya da redleri ile ilgili olarak verilebilecek kararlar-196
41. -İhtiyâtî tedbir ve delil tespiti ile ilgili verilebilecek kararlar-196
42. -Adlî yardımla ilgili verilebilecek kararlar-196
43. -Süreler ve eski hale getirme ile ilgili verilebilecek kararlar-197
44. -Sonradan delil gösterilmesi ile ilgili verilebilecek kararlar-197
45. -Dosyanın başka bir resmi mercie gönderilmesiyle ilgili verilebilecek karalar-197
46. -Sulh veya arabuluculuk için birlikte talep halinde süre verilmesiyle ilgili verilebilecek kararlar-197
47. -Güvenli elektronik imzalı belgenin inkârı ile ilgili verilebilecek kararlar-197
48. -Ses ve görüntü nakledilmesi yoluyla duruşma icrası ile ilgili verilebilecek kararlar-198
49. -Maddi hataların düzeltimiyle ilgili verilebilecek kararlar-198
50. -Ara kararından dönme kararları. -198
C. --Nihâî Karar- Nitelikli Kararlar-198
1. --Hiç Açılmamış Sayılma- Sonucu Doğuran Nihâî Kararlar-199
a. -Davacının, davasını, davalının açık rızası ile geri alması-199
b. -Davanın açılmamış sayılması-200
2. --Konusuz Kalma- Nedeniyle Verilen Nihâî Kararlar-200
3. -Usûle İlişkin Nihâî Kararlar-200
4. -Esasa İlişkin Nihâî Kararlar-200
a. -Davadan Feragat-201
b. -Davayı Kabul-201
c. -Tarafların Sulh Olması-202
d. -Alternatif Uyuşmazlık Çözüm yolu (Arabuluculuk Yolu)-203
III. -KARARLARIN GEREKÇELİ OLMASI-204
Üçüncü Kısım
TAHKİKAT AŞAMASININ SÜRESİ VESONA ERMESİ
Birinci Bölüm
TAHKİKAT AŞAMASININMAKÛL SÜREDE TAMAMLANMASI
I. -TAHKİKATIN HIZLANDIRILMASI-207
A. -Hızlı Yargılamanın Dış Hukuk Dayanakları-207
1. -Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’ne Göre-207
2. -Avrupa Birliği Temel Haklar Bildirgesi’ne Göre-208
3. -Avrupa Birliği Bakanlar Komitesi’nin Tavsiye Kararları’na Göre-208
4. -Avrupa Adaletin Etkililiği Komisyonu’nun Başlattığı -Saturn Merkezi Projesi-ne Göre-209
B. -Hızlı Yargılamanın İç Hukuk Dayanakları-209
1. -Anayasal Dayanak-209
2. -Yasal Dayanak-210
C. -İdârî Düzenleme Dayanakları-210
II. -TAHKİKAT İNCELEMESİNİN KOLAYLAŞTIRILMASI-211
A. -Genel Olarak-211
B. -Kolay ve Sağlıklı Tahkikat İçin Yapılması Gerekenler-212
1. -Hâkimlere Düşen Görevler-212
2. -Yazı İşleri Personeline Düşen Görevler-213
3. -Taraflara ve Vekillere Düşen Görevler-213
4. -Bilirkişilere Düşen Görevler-214
5. -Diğer İlgililere Düşen Görevler-214
İkinci Bölüm
TAHKİKAT AŞAMASININ SONA ERMESİ
I. -TEK HÂKİMLİ MAHKEMELERDE TAHKİKATIN SONA ERMESİ-215
A. -Taraflara Tahkikatın Tümü Hakkında Açıklama Yapmaları İçin Söz Verilmesi-215
B. -Tahkikatın Genişletilmesinin Gerekmesi Durumu-215
C. -Tahkikatın Bittiğini Tefhim Etme-216
II. -TOPLU MAHKEMELERDE TAHKİKATIN SONA ERMESİ-217
A. -Tahkikatı Yapmakla Görevlendirilen Hâkimin Dosyayı Mahkeme Başkanına Vermesi-217
B. -Mahkeme Kurulunun Eksiklik Görmesi Halinde Tahkikatı Kendisinin Tamamlaması ya da Bir Üyesini Görevlendirmesi-217
C. -Toplu Mahkemenin Taraflardan Tahkikatın Tümü Hakkında Açıklamalarını İstemesi-218
D. -Toplu Mahkeme Başkanınca Tahkikatın Bittiğinin Bildirilmesi-218
SONUÇ-219
KAYNAKÇA-223