Vedat Kitapçılık
Kargo Gönderim Saatleri;
Hafta İçi Saat 16:00 'ya kadar
Cumartesi Saat 11:00 'e kadar
Kartlarına Taksit
Seçeneklerimiz Vardır!
Banka Hesap Bilgilerimiz
Destek
HATTI
0212
240 12 54
240 12 58
Favori
Listenizde
Ürün Yok!
Sepetinizde
Ürün Yok!
Yeni Çıkan Yayınlar:      Mart (135)      Şubat (116)      Ocak (139)      Aralık (134)

Soybağı Alanında Biyoetik Ve Hukuk Sorunları - NAGEHAN KIRKBEŞOĞLU

Soybağı Alanında Biyoetik Ve Hukuk Sorunları - NAGEHAN KIRKBEŞOĞLU

- Vedat Kitapçılık

Sayfa Sayısı
:  
101
Kitap Ölçüleri
:  
21x18 cm
Basım Yılı
:  
2006
ISBN NO
:  
9758875582

208,00 TL

Bu ürün şu anda stoklarımızda yok!
Yazarın diğer ürünlerine gözatmanızı tavsiye ederiz...











GİRİŞ Türk Soybağı Hukuku alanında, evlilik içinde doğan çocuklar ile evlilik dı¬şında doğan çocuklar arasında yapılan ayrım bugüne kadar daima tartışma konu¬su olmuştur. Özellikle "evlilik dışı çocuk sorunu", evlilik dışı birleşmelerin yay¬gın olduğu kırsal kesimlerde imam nikâhı geleneğine ve çok eşliliğe bağlı olarak hala varlığını sür-f-u beraberlikler sonucu doğan çocukların, evlilik dışı çocuk sa¬yılması nedeniyle oluşan sorunu gidermek ve evlilik dışı ilişkiden dünyaya gel¬mekte hiçbir kabahati olmayan masum çocuğu içinde bulunduğu "evlilik içi ço-cuk-evlilik dışı çocuk" ayrımdan kurtarmak gayesi, Önceki Medeni Kanun döne¬minde Aile Hukukunun en çok tartışılan konusu haline gelmişti1. Bu nedenledir ki, ülkemizde evlilik dışı ilişkilerden doğan çocukların sorunu bazı yollarla aşıl- 2 maya çalışılmıştır. Örneğin, bazen çıkarılan özel (af) kanunlarıyla bazı koşullar¬da dini nikâh temelli evliliklerin bile geçerli sayılmasına ve bu evliliklerden ol¬ma çocukların soybağlarının düzeltilmesine olanak tanınmıştır. Bazen de bu so¬run, gerek içtihatlar gerekse yasal düzenlemeler yardımıyla aşılmaya çalışılmış¬tır. Örneğin, Anayasa Mahkemesi′nin, ilk önce, babalarının zinalarının ürünü ′ Hilmar KRÜGER; Aile Hukuku Sorunları, Osmanlı îslam Geleneği, (Çev. Necla Giritlioğlu), İst. Bar. Der. S. 1979 / 7-9, s. 524-525, Aydın AYBAY; "Evlilik Dışında Doğan Çocuklar Sorunu", Ank.Bar.Der., S. 3,1969, s. 467 vd., Ali Naim İNAN; "Çocuğun Korunmasında Medeni Kanunumu¬zun tikeleri ve Çocuk Haklarına Dair Sözleşmede Hak Grupları", İ.Ü. Cumhuriyet′ in 75 .Yıl Armağa¬nı, İstanbul, 1999, s. 710-711. Evlilik içi çocuk- evlilik dışı çocuk ayrımının yapılmasının temelinde birçok düşünce yatmakta idi. Bu düşüncelerden en önemlisi de, zina ürünü olan çocukların hukuki sta¬tüleri iyileştirildiği taktirde, serbest birleşmelerin artacağı ve evlilik kurumuna duyulan saygının aza¬lacağı düşüncesiydi. Nuşin AYÃ�TER; "Medeni Kanunun Nesebe İlişkin Düzenlemesinin, Yeni Eğilim ve Gereksinmeler Karşısında Değerlendirilmesi", Medeni Kanunun 50. Yılı, Ankara, 1977, s. 43 vd., Esat ŞENER; "Medeni Kanun′un Aile ve Nesep Bölümünde Çatışan Eğilimler", AÜHFD 50. Yıl Ar¬mağanı, Cildi : Boşanma Hukuku Haftası, Ankara, 1977, s. 222-223. Anayasa Mahkemesi MK. m.4437 f.2′yi iptal ettiği kararında "Evlilik dışı çocukların babalarına sahih ya da hiç değilse sahih ol¬mayan nesep bağı ile bağlanabilmesine izin verilmesi, hiç kusuru olmadığı halde toplumda çok kötü duruma düşürülen çocuğun korunması ile ilgili bir önlem olup, bunun serbest birleşmeleri artırmaya yönelik bir yanı yoktur. Tersine, serbest birleşmeleri bir ölçüde önlediği savunulabilir. Çünkü evlilik dışı bir ilişkiden doğacak çocuğun soyadını taşımayacağını, mirasçısı olamayacağını bilen kişi hiçbir sorumluluk duymaksızın bu tür bir ilişkiye girebilir. Bu kişinin, doğacak çocuğun mali, sosyal ve hu¬kuksal sorumluluğunu taşıyacağını bilmesi kendisini daha dikkatli davranmaya itebilir."diyerek bu düşüncenin terk edilmesini sağlamıştır. RG. T. 29.03.1988- S. 19769, s.5 vd. ! Bu kanunlardan ilki 1933 yılında olmak üzere bugüne dek dokuz tane çıkartılmış olup genellikle de ′fiili birleşmelerle bunlardan doğan çocukların tescili hk. Kanun" olarak adlandırılan bu kanunların sonuncusu 8.5.1991 Tarih ve 3716 Sayılı olup, beş yıllık yürürlük süresini 16.5.1996 tarihinde doldu¬rarak yürürlükten kalkmıştır. Levent AKİN; "Nesebin îdari Yoldan Düzeltilmesi", Ank. Bar. Der., 1994/2, s. 183 vd. 1 Soybağı Alanında Biyoetik ve Hukuk Sorunları Kırkbeşoğlu olan evlilik dışı çocuklar için kişisel sonuçlu babalık davası açma yolunu, tama¬men kapatan EMK. m. 310 /f.2′ yi3 daha sonra da, eşitliğe aykırı olduğu gerek¬çesiyle 11.9.1987 Tarih ve E. 1987/1 - K. 1987/18 Sayılı kararı ile4 Medeni Ka¬nunun düzgün olmayan soybağlı çocukların mirasçılığını düzenleyen 443. mad¬denin birinci fıkrasının ikinci cümlesiyle ikinci fıkrasını iptal etmesi ve bunun ar¬dından kanunkoyucu tarafından 14.11.1990 tarihli 3678 Sayılı Kanunla 443. maddenin yeniden düzenlenmesi ile bu eşitsizlik kaldırılmaya çalışılmış ancak asıl yapılması hedeflenen soybağınm tekliği sonucuna ulaşılamamıştır5. Soybağı alanında uzun zamandır tartışılan bu gibi hukuki sorunların yanında, tıp ve biyoloji alanındaki olağanüstü gelişmeler, hukuk, tıp, ahlak ve din adam¬larının karşısına; yapay döllenme, tüp bebek (IVF), sperm bankaları, embriyonun annenin rahminden başka bir kadının rahmine yerleştirilmesi (taşıyıcı annelik), klonlama (kopyalama)6, ana rahminde cinsiyet değiştirme gibi soybağı alanında etkili olabilecek çok boyutlu sorunlar getirmiştir. Bu gelişmelerden birçoğu hem ahlaki hem de hukuki boyutlarının ağırlığı dikkate alındığında, ayrı bir çalışma konusu haline getirilmesi kaçınılmazdır. Ör¬neğin insan klonlama konusunun hem etik boyutu hem de hukuki anlamda yara¬tacağı sorunlar, hukukçuların ve ahlakbilimcilerin gündeminde yer alan önemli bir konudur. Klonlama ile ilgili tartışmaların odak noktası, böyle bir uygulama¬nın ne kadar ahlaki olacağı üzerinde yoğunlaşmaktadır. Hatta klonlamanm ahla¬ka aykırı olarak doğurabileceği bazı sonuçlar, bazı bilimkurgu romanlarının ko¬nusu haline gelmiştir. Örneğin, 1932′de Aldoux Huxley′in yazdığı "The Brave New World" (Cesur Yeni Dünya) adlı romanında7, Bokanovski Süreci′yle çoğal¬tılmış bebekleri, yetiştirme çiftliklerinde psikolojik koşullandırmaya tutma gere¬ği duymuştu. Benzer biçimde, Ira Levin′ in 1976′da yazdığı "The Boys from Brazil" romanında8 Adolf Hitler′den klonlanan genç Hitler′lerin öyküsünü kur¬gulayan Ira Levin, klonları, Adolf Hitler′in kişiliğinin geliştiği tüm olaylar zin¬cirinin benzerine tabi tutma gereğini hissetmişti. Diğer tüm koşullar denk olsa bi¬le, kopya birey, aynı zamanda ikizi olan bir anneye sahip olmasından psikolojik 3 EMK. m. 310/ f.2′ye göre, cinsel ilişki esnasında, davalı evli ise, Hakim babalığa hükmedemez. J RG. T. 29.03.1988- S. 19769, s.5 vd. 5 Mehmet Beşir ACABEY; Soybağı, Güncel Hukuk Yayınları, İzmir, 2002; s. 252 vd. * Geniş açıklama için bkz. aşa.: s. 31 vd. 7 Aldoux HUXLEY; The Brave New World (Cesur Yeni Dünya); Çev. Ender Gürol, Güneş Yayınları, 1989, s. 10 vd. " Ira LEVİN; The Boys From BraziT, 1976. 2 Giriş Kırkbeşoğlu bakımdan etkilenecektir. Klonlamanın sebep olacağı etik ve hukuki sorunlar kar¬şısında bazı bilim adamları insan klonlamayı red ederken bazıları da bu tekniğin istisnasız ve mutlak olarak yasaklanmasını gerektirecek etik ve hukuki gerekçe¬lerin halen ortaya konulamamış olduğu düşüncesindedir. Biz de, özellikle insan klonlamanın üzerinde yoğunlaşan etik ve hukuki tartışmaları inceledik ve özel¬likle bu tekniğin doğru olup olmadığının cevabını aradık. Bilimsel döllenme tekniklerinin gelişmesi, analık ve babalık karinelerinin yı¬kılmasına zemin hazırlayarak, "döllenme" kavramı etrafında yeni bir "karine te¬meli" oluşturmuş; bu durum da hukukçulara yeni bir tartışma ortamı yaratmıştır. Bu tekniklerin iyice yayılması ile birlikte birçok soybağı problemi ortaya çıkmış¬tır. Örneğin, bir kadının yumurtası ya da embriyonu, çocuk sahibi olmak isteyen başka bir kadının rahmine aktarıldığında, gerçek ananın hangisi olduğunu belir¬leme sorunu tartışılmaya başlanmıştır. Buna ek olarak, kişiliğin başlangıcı; özel¬likle ceninin kişiliğinin başlangıç anı ve buna bağlı olarak, ceninin ve embriyo¬ların mirasçı olup olamayacakları, yine, eşlerin kendilerine ait olmayan sperm, yumurta ve embriyo ile çocuk yaptıklarında soybağı durumunun ne olacağı en çok tartışılan konular haline gelmiştir. Gerçi yapay yöntemlerle çocuk edinilme¬si yöntemleri ülkemizde henüz pek yaygın olarak kullanılmamaktadır. Ancak, Amerika ve diğer Batılı ülkelerde yoğun bir uygulama alanı bulan bu yöntemler, bir müddet sonra ülkemizi de etkisi altına alabilir. Nitekim bu yöntemlerden biri olan "tüp bebek" uygulamasına Türkiye′de 1980′li yıllarda başlanmıştır. Biz de bu çalışmamızda, pozitif hukukumuzda düzenlenmiş bulunan soybağı-nı; özellikle soybağımn kuruluşunu ve soybağı alanında ortaya çıkan hukuk so¬runlarını, biyoetiğin işaret ettiği değer yargıları ve Yeni Medeni Kanunumuz ışı¬ğında incelemeyi amaç edindik. Bu amaçla sınırlı olan çalışmamız üç ana parag¬raftan oluşmaktadır. Konunun daha iyi anlaşılmasını sağlamak üzere bazı kav¬ramların anlatılmasında fayda gördük. Bundan dolayı birinci paragrafta genel olarak hukuk-ahlak ilişkisini, soybağı kavramını, soybağımn çeşitlerini, anne ve baba yönünden soybağımn kurulmasının yollarını ve soybağımn hukuki sonuç¬larını inceledik. Bunu yaparken, yer yer Yeni Medeni Kanunumuz ve Eski Me¬deni Kanunumuz karşılaştırmasını yapmayı faydalı gördük. Çalışmamızın temel konusunu oluşturan biyoloji ve genetik bilimindeki ge¬lişmelerin yarattığı biyoetik tartışmalar ve Soybağı Hukukunda yarattığı sıkıntı¬ları, bu sıkıntıların doğmasına sebep olan maddi fiilleri ve hukuki işlemleri tek tek açıklamak suretiyle iki ana paragrafta inceledik. Nitekim ikinci paragrafta, 3 Soybağı Alanında Biyoetik ve Hukuk Sorunları Kırkbeşoğlu kişi hürriyetinin soybağı alanında bazı maddi fiiller açısından sınırlanması başlı¬ğı altında, rahim tahliyesi (kürtaj), klonlama ve cinsiyet değiştirme konularına yer verdik. Üçüncü paragrafta ise, kişi hürriyetinin soybağı alanında hukuki iş¬lemler açısından sınırlanması başlığı altında, çeşitli yapay döllenme kavramı ve yöntemlerini açıklayarak, bu konuyla ilgili etik ve hukuki sorunlara ve doktrin¬de yer bulan çözüm önerilerine değindik. Ayrıca bu başlık altında, son yıllarda bazı batı ülkelerde yoğun tartışmalardan sonra önü açılan eşcinsel veya evlilik benzeri birliktelikleri de incelemiş olup, özellikle de bu birliktelerde yapay döl¬lenme veya evlat edinme yolu ile çocuk edinilmesi imkânı, yurtdışındaki geliş¬meler ve bu birlikteliklerin hukuki değerlendirilmesine yer verdik. Biyoloji ve genetik teknolojisindeki gelişmelerin, yalnızca Türk soybağı hu¬kukunda yarattığı sorunlar çalışmamızın kapsamı içinde yer aldığından; bu geliş¬melerin kişiler hukuku, miras hukuku ve aile hukuku yönünden ortaya çıkardığı sorunlara sadece gerektiğinde yer verdik. SUNUŞ Ahlâk Felsefesi bir "hobby" alanı değildir. Sevgi; Yaratılış′m amacıdır, özüdür. Doğ¬ru Ahlâk Felsefesi Sevgiden kaynaklanır. Sevgi de sevgiyi çağırır. Ne var ki insana bu çağrıya uymama imkânı da tanındığı için, "Hiç değilse âdil davran ve başkasına zarar verme!" buyruğuna dayanan ve yine Sevgi′den kaynaklanan Evrensel Hukuk (Tabiî Hukuk), Sevgi Ahlâkı′nın geniş küresi içinde daha mütevazi boyutlu bir küre olarak yerini alır. Pozitif Hukuk bu küreyi örnek almalıdır. Ne var ki her zaman böyle olmaz. İnsanlık önce "iktisat" alanını Ahlâk′in kategorik emrinin hüküm süremeyeceği bir alan ola¬rak görmeye çağrılır. Ardından cinsî ahlâk, Aile Ahlâkı alanı da gelir. Nitekim yirminci yüzyıl sonlarından itibaren sıra artık Aile Ahlâkı alanına gelmiştir. Bu sebeple "Biyoetik" sorunları hayatî önem kazanmıştır. İnsanlar Ahlâk′m katego¬rik emrini, gerçek Sevgi′nin sesini duyabilecekler midir? Yoksa bencillik, kendisine ve çevresine temelde kin ve nefret besleme; hâkim güdü mü olacaktır? Kin ve nefret Sevgi gibi, Sevgi ise Nefret gibi mi görülecektir? Sevgiden kaynaklanan ümîdimi terk etmiyorum! Biyoetik sorunlarının öneminin bilincinde olan değerli öğrencim; Araştırma Görev¬lisi Nagehân Kırkbeşoğlu; "Soybağı Alanı′nda Biyoetik Sorunları "m ele alan bir yüksek lisans tezi yazması teklifimi kabul etti ve sonuçta Hukukumuza değerli ve il¬ham verici bir monografi kazandırdı. Ümit ve temennî ederim ki bu ilk eserinin çiz¬gisinde ve aynı konuya ilişkin olarak ileride de nice değerli eserler verecektir. Sevgi ışığında ilerleyişi sürekli olsun! Teşvikiye, 31 Ocak 2006 Prof. Dr. Hüseyin Hatemi V Öz Bu çalışmanın amacı, Medeni Hukukumuzun Soybağı alanında ortaya çıkan hukuk ve biyoetik sorunlarını incelemektir. Bu sorunlar incelenirken, soybağı kavramı, çe¬şitleri, soybağmın kurulması ve hükümleri teorik olarak ele alınmıştır. Sorunların ge¬lişiminin daha iyi anlaşılabilmesi için gerektiğinde eski Medeni Kanunumuz ile kar¬şılaştırmalar yapılmıştır. Günümüzde gen teknolojisi ve yapay döllenme yöntemlerindeki gelişmelerin Soyba¬ğı Hukuku alanında çözülmesi güç sorunlar ortaya çıkarmıştır. Bu çalışmada detaylı olarak, yapay üreme teknolojisindeki gelişmeler, soybağı alanında ortaya çıkardığı sorunlar ve bunlara ilişkin doktrinde yer alan çözüm önerileri araştırılmıştır. ABSTRACT This thesis aims at exploring the bioethical and legal problems exists in Turkish Ci-vil Code in the field of Lienage. By determining ali these problems; the Lineage as a concept, types of Lineage, establishment and the provisions of Lineage vvere exp-lained theoretical. Ali these exploration was made comparable with the old Turkish Civil Code to be made understood the progress of the problems well. in recent years, the developments in gene and medically assisted procreation techno¬logy caused many complicated problems in the field of Lineage Law. Meanwhile, with this study, the improvements in medically assisted procreation technology, the problems vvhich vvas caused by this progress and the proposals for solutions vvere in-vestigated. VII ÖNSÖZ Canlı bilimindeki (biyoloji) ve genetik bilimindeki gelişmelerin yarattığı ahlaki tar¬tışmaları (biyoetik) ve özellikle Türk Soybağı Hukuku′na etkilerini incelemeyi amaç edinen bu çalışmanın temelini, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Özel Hukuk bünyesinde hazırlanan ve 26.08.2005 tarihinde Prof. Dr. Şener Akyol, Prof. Dr. Hüseyin Hatemi, Prof. Dr. Şaibe Oktay Özdemir, Doç. Dr. Adem Sözüer ve Doç. Dr. Tufan Öğüz′den oluşan jüri önünde savunularak oybirliği ile başarılı bulunan yüksek lisans tezimiz oluşturmaktadır. Değerli danışmanım Prof. Dr. Hüseyin Hatemi′ nin "Soybağı Alanında Biyoetik ve Hukuk Sorunları" adlı tez konusunu bana ilk önerdiği anda, bu konunun tereddütsüz ilgimi çekmesinden dolayı bu konuyu kabul etmeme rağmen ne kadar farklı ve zor bir çalışmanın içine daldığımı fark ettim. Konunun zor ve farklı oluşunun sebebi, ül¬kemizde biyoetik kavramının ve gelişen teknolojinin soybağı alanındaki hukuki yan¬sımaları ve bu alanda biyoetiğin işaret ettiği ahlaki değer yargılarının henüz yasal bir zemine oturmamış olması ve keza hukuk camiasında da yeni tartışılan bir konu ol¬masıdır. Ancak çalışmalarıma başlamamla birlikte gerek incelediğim kaynaklar ge¬rekse konunun hassasiyeti konuya olan ilgimi giderek arttırdı ve ilgi duyduğum "Soybağı Hukuku" alanında akademik mesleğim çerçevesinde verdiğim ilk ürün ol¬du. Tezin kitap haline getirilmesinde, jüri üyelerinin dikkat çektikleri konularda gerekli düzeltmeler ve tarih itibariyle kaynakçanın güncelleştirilmesi dışında tezlerin savu¬nulduğu haliyle basılması geleneğine sadık kalınmıştır. Söz konusu yüksek lisans tezimiz değerli hocam Prof. Dr. Hüseyin HATEMT nin da¬nışmanlığında hazırlanmıştır. Özellikle konu seçiminde beni desteklemesinden, ça¬lışmamın her aşamasında gösterdiği yakın ilgi ve büyük katkılarından ve de tezin sa¬vunulmasının ardından övgü dolu sözleriyle beni bu çalışmayı kitap haline getirilme¬si için cesaretlendirmesinden dolayı kendisine teşekkür etmeyi borç bilirim. Ayrıca bu tezin savunulması sırasında önerileriyle beni yönlendiren tüm jüri üyesi hocalarıma; Prof. Dr. Şener Akyol, Prof. Dr. Şaibe Oktay Özdemir, Doç. Dr. Tufan Öğüz ve Doç. Dr. Adem Sözüer hocalarıma da sonsuz minnet ve teşekkürlerimi su¬nuyorum. Yine tezin basılmasını üstlenen ve bu konuda desteklerini esirgemeyen Vedat Kitap¬çılık Sahibi Sn. Vedat Çarbaş ve tüm Vedat Kitapçılık çalışanlarına da teşekkür et¬mek istiyorum. Sevgili dostlarım Yasemin, Erdin ve Zuhal; en zor dönemlerimde benden esirgeme- IX Önsöz diğiniz dostluğunuz ve ışıldayan gözlerinizle her daim bana destek olduğunuz için teşekkür ederim. Sevgili dostum ve adaşım Nagehan; büyük bir sabır ve titizlikle çalışmalarım sıra¬sında bana destek olmandan ve hayatıma kattığın bütün güzelliklerden dolayı sana buradan sonsuz teşekkürlerimi yolluyorum. Son olarak, ailem; yıllardır aşıladığınız mücadeleci ruh, bir gün bile eksik etmediği¬niz sevgi, şefkat ve fedakarlığınız yanında bana adadığınız kocaman bir ömür için sevgili babam Mustafa KIRKBEŞOĞLU ve sevgili annem Şükran KIRKBEŞOĞ-LU′ na sonsuz teşekkür ederim. 02 Şubat 2006 Nagehan Kırkbeşoğlu İstanbul X İÇİNDEKİLER Sayfa Sunuş v Öz vii Önsöz ix İçindekiler xi Kısaltmalar Listesi xiii Giriş 1 I. BÖLÜM TÜRK SOYBAĞI HUKUKU VE BÃ�YOETÃ�K A. Genel Olarak Ahlâk ve Hukuk İlişkisi 5 B. Türk Soybağı Hukuku Alanına Genel Bakış 7 1. Soybağı Kavramı 7 2. Soybağının Çeşitleri 9 a. Doğal Soybağı- Hukuki Soybağı 9 b. Gerçek Soybağı- Yapay Soybağı (Hakiki nesep-Sun-î nesep) 11 c. Evlilik İçi Soybağı-Evlilik Dışı Soybağı 12 3. Ana Yönünden Soybağının Kurulması 14 4. Baba Yönünden Soybağının Kurulması 17 a. Evlilik İçinde Doğan Çocuk Açısından 17 (1) Kocanın Babalığı Karinesi 17 (2) Kocanın Soybağmı Reddi ve Bunun Sonuçları 18 b. Evlilik Dışında Doğan Çocuk Açısından 19 (1) Ana-Babanm Sonradan Evlenmeleriyle Soybağının Kurulması 20 (2) Tanıma 21 (3) Babalık Davası 23 5. Evlat Edinme Yolu ile Soybağının Kurulması 25 C. Soybağının Hukuki Sonuçları 26 1. Soyadı 26 2. Vatandaşlık " Mİ \\ ] )) f! 3- Bakım (Nafaka) Yükümü′.′.".′′ ′/′,′,′,",′ Jj 4. Velayet 5. Mirasçıhk . 28 6. Evlenme Yasağı .29 29 28 XI İçindekiler II. BÖLÜM KlŞt HÜRRÃ�YETtNÃ�N SOYBAĞI ALANINDA BAZI MADDÃ� FULLER AÇISINDAN SINIRLANMASI A. Rahim Tahliyesi (Kürtaj) 31 B. Klonlama 32 C. Cinsiyet Değiştirme 37 m. BÖLÜM KÃ�ŞÃ� HÜRRÃ�YETÃ�NÃ�N SOYBAĞI ALANINDA HUKUKÃ� İŞLEMLER AÇISINDAN SINIRLANMASI A. Genel Olarak Yapay Döllenme 41 B. Yapay Döllenme Kavramı ve Yöntemleri 42 C. Ülkemizde Yapay Döllenmeye İlişkin Hukuki Düzenleme 45 D. Soybağı Alanında Yapay Döllenme Yöntemlerinin Kullanılmasıyla Ortaya Çıkan Hukuki ve Biyoetik Sorunlar 47 1. Eşlere Ait Üreme Hücrelerinin Kullanılması (Homolog Döllenme) Durumunda Soybağı 47 2. Döllenmede Evli Olmayan Çiftlere Ait Üreme Hücrelerinin Kullanılması (Heterolog Döllenme) Durumunda Soybağı 55 a. Evli Çifte Yumurta Bağışı 56 b. Evli Çifte Sperm Bağışı 60 c. Evli Çifte Hem Yumurta Hem Sperm Bağışı 66 d. Taşıyıcı Annelik Uygulaması 68 (1) Yumurtanın Taşıyıcı Anneye veya Üçüncü Kişiye Ait Olması Durumu .. 76 (2) Yumurtanın Taşıyıcı Anneye Ait Olmaması Durumu 76 E. Eşcinsel veya Evlilik Benzeri Birlikteliklerde Yapay Döllenme veya Evlat Edinme Yolu ile Çocuk Edinme İmkânının Tanınması Sorunu 80 Sonuç 86 Kaynakça 91 XII