İşyerinde İfade Özgürlüğü ( Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi Temelinde )
İşyerinde İfade Özgürlüğü ( Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi Temelinde )
Gülnur ERDOĞAN
Sayfa Sayısı
:
352
Kitap Ölçüleri
:
16*24
Basım Yılı
:
2017
ISBN NO
:
9786053001409
Temel hak ve özgürlüklerin evrensel niteliğinin, insan onurunun korunması ve geliştirilmesinin günümüzde tartışmasız kabulü ile birlikte, ulusal hukukun süjesi olan birey uluslararası hukukun süjesi haline gelerek, temel hak ve özgürlükleri doğrudan talep etmek hakkına sahip olmuş, bu kapsamda da temel hak ve özgürlüklerin sadece devletten talep edilmesine dair düşünce günümüzde yerini temel hak ve özgürlüklerin özel hukuk ilişkilerinde de korunması düşüncesine bırakmıştır. Zira temel hak ve özgürlüklerin temelini oluşturan insan onuru hem hukuk devletinde en yüksek değerini taşımakta hem de tüm temel haklar ve özgürlükler insan onurunun bir parçasını oluşturmaktadır. Bu nedenle devlet, onurlu yaşam hakkına aykırılık teşkil eden durumlarda güçsüz kesimleri koruyucu, insan onuruna uygun yaşamalarını sağlayıcı gerekli tedbirleri almak konusunda pozitif bir yükümlülük üstlenmektedir.
Devletin pozitif bir yükümlülük üstlendiği temel hak ve özgürlüklerden birini de incelemeye konu ifade özgürlüğü oluşturmakta ve ifade özgürlüğü, felsefî ve siyasal değeri nedeniyle temel hak ve özgürlükler arasında özel bir nitelik taşımaktadır. İfade özgürlüğünün gerçeğin araştırılması ve bireysel özgürlüklerin geliştirilmesine verdiği katkı nedeniyle, demokratik toplumlarda önemli bir işlevi bulunmakta ve bu nedenle de ifade özgürlüğünün demokratik bir toplumun en önemli temellerinden birini oluşturduğu kabul edilmektedir. Bu nedenle ifade özgürlüğü, bireyler açısından devletin müdahale edemeyeceği özel bir alan yaratmakta ve bireyler bu özel alanda serbestçe hareket edebilmektedirler. Devletin karışamayacağı bu alan devlet için bir taraftan ifade özgürlüğü açısından negatif bir yükümlülük yüklerken, ifade özgürlüğü hakkının etkin kullanılabilmesi için bir alan yaratılması da diğer taraftan pozitif yükümlülük oluşturmaktadır.
İfade özgürlüğü açısından devletlere yüklenen bu yükümlülükler bireyin sadece özel hayatında değil iş hayatında da geçerli olup, evrensel hukuk değerlerinin ve demokratik toplum düzeninin işyerinde de sağlanmasını gerektirmektedir. Zira temel hak ve özgürlükler işyerinin kapısında sona ermemektedir. Bu noktada işyerinde ve iş ilişkilerinde temel hak ve özgürlüklerin ulusüstü ve evrensel niteliğinin, insan hakları ve insan onurunun tartışmasız bir değer olduğunun ve iç hukukumuzun ayrılmaz bir parçası haline gelen Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin de dikkate alınması, iş hukuku kurallarına dair getirilen yorumlarda her zaman temel hak ve özgürlükler lehine değerlendirme yapılması gerekmektedir. Bu nedenle teze ilişkin hazırlık ve yazım çalışmalarında, temel hak ve özgürlükler ve özellikle de ifade özgürlüğü ile iş hukukunun kuralları arasında bir çelişki olması halinde, Favor Libertatis Prensibi (Özgürlükler Lehine Olanı Uygulama İlkesi) esas alınmış ve ulusal hukuk ile uluslararası hukuk arasından özgürlükler lehine olan seçilerek uygulanmıştır.
İç hukukta ise işçinin işyerinde ifade özgürlüğüne sahip olduğuna dair doğrudan bir düzenleme bulunmamakta, Türk iş hukukunda işçinin ifade özgürlüğü genellikle işçi onuru ya da işçinin şeref ve haysiyetinin korunması bakımından değerlendirilerek, işçiye ifade özgürlüğünden kaynaklanan dolaylı bir kısım haklar tanınmaktadır. Ancak insan haklarının mutlak ve evrensel niteliği gözetildiğinde, asıl amaç, insan haklarının korunması ve geliştirilmesi ve hangi kaynaktan gelirse gelsin ihlallerin önlenmesi olup, hem devlet hem de işverenler yönünden bir yükümlülük bulunmaktadır. Kaldı ki, işçinin işyerindeki diğer temel hak ve özgürlükleri ile birlikte, ifade özgürlüğünün de korunması, demokratik toplum düzeninin bir gereği olarak kamuyu ilgilendiren ve kamu yararı niteliği taşıyan bir hak oluşturmaktadır. Bu nedenle devletin, istihdam politikaları yanında işçinin işyerindeki temel hak ve özgürlüklerini koruyucu politikalar geliştirmesi ve işverenin işyerinde ifade özgürlüğünü koruyucu ve geliştirici önlemler almasını sağlaması gerekmektedir
Anahtar Kelimeler: Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi, işyerinde ifade özgürlüğü, nefret söylemleri, hakların bölünmezliği, işçi hakları, insan haklarının yatay ve dikey etkisi, pozitif yükümlülük, hukuk devleti.
ÖNSÖZ-VII
ÖZET-IX
ABSTRACT-XI
İÇİNDEKİLER-XIII
KISALTMALAR-XIX
GİRİŞ-1
BİRİNCİ BÖLÜM
1. İFADE ÖZGÜRLÜĞÜ KAVRAMI VE İFADE ÖZGÜRLÜĞÜNÜN DİĞER TEMEL HAKLARLA İLİŞKİSİ-3
I. İfade Özgürlüğü Kavramı-3
A. Genel Olarak İfade Özgürlüğü-3
B. İfade Özgürlüğünün Diğer Temel Haklarla İlişkisi-10
1. Özel Hayatın ve Aile Hayatının Korunması’nın (AİHS m. 8) İfade Özgürlüğü ile İlişkisi-12
2. Din, Vicdan Özgürlüğü ve Düşünce Özgürlüğü’nün (AİHS m. 9) İfade Özgürlüğü ile İlişkisi-14
3. Örgütlenme (Dernek Kurma ve Toplantı) Özgürlüğü’nün (AİHS m. 11) İfade Özgürlüğü ile İlişkisi-15
C. Temel Hak ve Özgürlüklerin İnsan Onuru ile Bağlantısı-17
2. TEMEL HAK VE ÖZGÜRLÜKLERİN ULUSLARARASI VE ULUSÜSTÜ HUKUKTAKİ DAYANAKLARI-20
I. Genel Olarak-20
II. Uluslararası ve Ulusüstü Hukuk Açısından Dayanakları-22
A. İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi-24
B. Kişisel ve Siyasal Haklar Uluslararası Sözleşmesi-25
C. Sosyal, Kültürel ve Ekonomik Haklar Sözleşmesi-27
D. Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi-28
1. Genel Olarak-28
2. Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin Yorumu-30
E. Temel Haklar Şartı-40
F. Avrupa Sosyal Şartı ve Gözden Geçirilmiş Avrupa Sosyal Şartı-47
G. Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) Sözleşmeleri ve Diğer Sözleşmeler-49
3. AVRUPA İNSAN HAKLARI SÖZLEŞMESİ’NE GÖRE İFADE ÖZGÜRLÜĞÜ-51
I. İfade Özgürlüğünün Kapsamı-54
A. Kanaat Sahibi Olma Özgürlüğü-54
B. Bilgi (Information) ve Kanaat (Idea) Açıklama Özgürlüğü (Bilgi ve Kanaat Hakkı)-55
C. Bilgi ve Kanaatlere Ulaşma Özgürlüğü (Haber ve Görüş Alma Hakkı)-59
II. İfade Özgürlüğünün Sınırları-62
A. Genel Olarak-62
B. Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'nde İfade Özgürlüğünün Sınırları-68
C. İfade Özgürlüğünün Sınırlanabilmesinin Koşulları-72
1. Genel Olarak-72
2. İfade Özgürlüğüne Müdahale Edilebilmesi İçin Gerekli Kriterler-77
a. Müdahalenin Hukuken Öngörülmüş Olması-78
b. Müdahalenin Meşru Bir Amaç İçermesi-83
c. Demokratik bir Toplumda Gereklilik-89
4. NEFRET SÖYLEMLERİ VE İFADE ÖZGÜRLÜĞÜ-93
İKİNCİ BÖLÜM
5. İŞ HUKUKUNDA ULUSLARARASI KURALLARIN UYGULANMASI VE İŞYERİNDE İŞÇİNİN İFADE ÖZGÜRLÜĞÜ-99
I. Genel Olarak-99
II. İş Hukukunda Uluslararası Hukuk ve Ulusüstü Hukuk Kurallarının Uygulanması ve İnsan Hakları-102
III. İş Hukukunda Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'nin Geçerliliği-103
6. İŞ HUKUKUNDA İFADE ÖZGÜRLÜĞÜ-107
I. İş Hukukunda İşçi, İşveren ve İşyeri Kavramları-111
II. İşçinin İfade Özgürlüğü ve Sınırları-116
III. İş İlişkisinin Kurulması, Devamı ve Sona Ermesi Aşamalarında İfade Özgürlüğü-125
IV. İşyerinde Kolektif ifade Özgürlüğü-126
A. Genel Olarak-126
B. İşyeri Sendika Temsilcisinin İfade Özgürlüğü-131
7. İŞYERİNDE İFADE ÖZGÜRLÜĞÜ İÇİN DEVLETİN POZİTİF YÜKÜMLÜLÜĞÜ-133
I. Genel Olarak-133
II. Devletin Pozitif Yükümlülüğü-136
III. İşçinin İfade Özgürlüğünde Devletin Pozitif Yükümlülüğü-142
8. TÜRK İÇ HUKUKUNDA İNSAN HAKLARINA İLİŞKİN ULUSLARARASI YA DA ULUSÜSTÜ SÖZLEŞMELERİN HUKUKİ NİTELİĞİ-151
I. Genel Olarak-151
II. Türk Hukukunda Temel Hak ve Özgürlükler ve İfade Özgürlüğüne Dair Düzenlemeler-164
9. AVRUPA İNSAN HAKLARI MAHKEMESİ KARARLARININ ÖZEL HUKUK VE İŞ HUKUKUNA YATAY VE DİKEY ETKİSİ-166
I. Genel Olarak-166
II. Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi Hükümlerinin Özel Hukuk İlişkilerine ve İş Hukukuna Etkisi-173
A. Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi Hükümlerinin Özel Hukuk İlişkilerine ve İş Hukukuna Doğrudan Etkisi (Direct Effect)-174
B. Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi Hükümlerinin Pozitif Yükümlülük Açısından Özel Hukuk İlişkilerinde ve İş Hukukunda Yatay Etkisi (Horizontal Effect)-175
1. Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi Hükümlerinin Pozitif Yükümlülük Açısından Özel Hukuk İlişkilerinde ve İş Hukukunda Doğrudan Yatay Etkisi (Direct Horizontal Effect)-179
2. Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi Hükümlerinin Pozitif Yükümlülük Açısından Özel Hukuk İlişkilerinde ve İş Hukukunda Dolaylı Yatay Etkisi (Indirect Horizontal Effect)-181
10. ULUSLARARASI KURALLARIN İŞ HUKUKUNDA ANAFOR ETKİSİ-192
11. İŞÇİLERİN İŞLETMENİN VATANDAŞI (THE CITIZEN OF THE ENTERPRISE) OLMASI-195
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
12. İŞÇİNİN İFADE ÖZGÜRLÜĞÜNÜN İŞVERENE OLAN HAK VE BORÇLARINA ETKİSİ-199
I. Genel Olarak-199
II. İş Hukukuna Hâkim Olan Prensipler-202
A. İşçinin Korunması İlkesi-202
B. İş Hukukunun Emredici Niteliği-204
C. İşçi Lehine Yorum İlkesi-206
III. İşçinin İfade Özgürlüğünün İşverene Karşı Hakları ve Borçları ile İlişkisi-207
A. İşçinin İşverene Karşı Hakları-207
1. İşçinin Açıklama ve Eleştiri Yapma Hakkı-207
2. İşçinin İfşa ve İhbar (Whistleblowing) Hakkı-211
a. Genel Olarak-211
b. İşçinin İfşa ve İhbar (Whistleblowing) Hakkının Türk Hukukundaki Dayanakları-214
3. İşçinin Bilgi Edinme Hakkı-218
4. İşçinin İşyerinde Mahremiyet (Özel Yaşam) Hakkı-219
a. Genel Olarak-222
b. İşyerinde İşçinin Mahremiyet (Özel Yaşam) Hakkını İhlal Eden Haller-224
aa. İşyerinde İşçinin Elektronik Yolla Gözetlenmesi ve İzlenmesi-226
bb. İşçinin Psikolojik, Genetik vs. Testlere Tabi Tutulması-231
cc. Türk Hukukunda İşyerinde Özel Amaçlı Bilgisayar, İnternet, Telefon vs. Kullanımının Hukuksal Niteliği-234
dd. İşyerinde Yapılan Gözetlemelerin Neticeleri-238
5. İşçinin Yönetime Katılma Hakkı-241
6. İşçinin Kişiliğini Geliştirme Hakkı-242
B. İşçinin İşverene Karşı Borçları-242
1. Sadakat ve Özen Borcu-242
2. Rekabet Etmeme Borcu-246
3. Sır Saklama Borcu-249
IV. İşçinin İfade Özgürlüğü açısından İşverenin İşçiye karşı Hak ve Borçları-250
A. İşverenin Hakları-250
1. İşverenin Yönetim (Talimat Verme) Hakkı-250
2. İşyeri İç Yönetmelikleri ve İşyeri Uygulamaları-255
3. İşverenin İşçiye Soru Sorma Hakkı-257
B. İşverenin Borçları-258
1. Eşit Davranma (Eşit İşlem) Borcu ve Ayrımcılık Yasağı-258
a. İşyerinde Cinsiyet Ayrımcılığı Yasağı-265
b. İşyerinde Irk, Etnik Mensubiyet, Renk ve Ulusal Bir Azınlığa Aidiyet ve Kültürel Ayrımcılık Yasağı-267
aa. Genel Olarak-267
bb. Eşitlik İlkesi ve Ayrımcılık Yasağında Azınlık Kavramı-268
cc. Irkçılık ve Ayrımcılık İçeren Etnik, Cinsel, Kültürel ya da Başka bir Nedene Dayanan Nefret-268
dd. İşyerinde Cinsel Kimlik ve Cinsel Yönelim Ayrımcılığı Yasağı-274
2. İşçiyi Gözetme (Koruma) Borcu-277
3. İşçinin Verilerinin Korunması-282
13. İŞYERİNDE İFADE ÖZGÜRLÜĞÜNÜN KİŞİLİK HAKLARINA ETKİSİ-284
I. Genel Olarak-284
II. İşçinin Kişilik Hakları-285
III. İşçinin Kişilik Haklarının ve İfade Özgürlüğünün İhlalinin Hukuksal Sonuçları-287
A. İş Kanunu Açısından-287
1. Genel Olarak-287
2. İşçinin Davranışlarından Kaynaklanan Haklı Sebeple Fesih Halleri (İş K. m. 25)-292
a. İşçinin İşvereni Yanıltması (İş K. m. 25/II-a)-294
b. İşçinin İşveren Aleyhine Sözler Sarf Etmesi (İş K. m. 25/II-b)-294
c. İşçinin Geçimsizliği (İş K. m. 25/II-d)-295
d. İşçinin Görevi Yerine Getirmedeki Yetersizliği (İş K. m. 25/II-h)-296
e. Diğer Haller-296
3. İşverenin Davranışlarından Kaynaklanan Haklı Sebeple Fesih Halleri (İş K. m. 24)-297
B. Türk Medeni Kanunu ve Türk Borçlar Kanunu Açısından-297
14. İŞYERİNDE DAMGALAMA, AYRIMCILIK VE BASKI FESHİNİN İŞYERİNDE İFADE ÖZGÜRLÜĞÜ AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ-305
I. İşçilerin Birbirlerine Karşı Davranışlarından Doğan Baskı Feshi ve İfade Özgürlüğü-305
II. Hastalık Nedeniyle Baskı Feshi ve İfade Özgürlüğü-308
SONUÇ-317
KAYNAKÇA-325
Devletin pozitif bir yükümlülük üstlendiği temel hak ve özgürlüklerden birini de incelemeye konu ifade özgürlüğü oluşturmakta ve ifade özgürlüğü, felsefî ve siyasal değeri nedeniyle temel hak ve özgürlükler arasında özel bir nitelik taşımaktadır. İfade özgürlüğünün gerçeğin araştırılması ve bireysel özgürlüklerin geliştirilmesine verdiği katkı nedeniyle, demokratik toplumlarda önemli bir işlevi bulunmakta ve bu nedenle de ifade özgürlüğünün demokratik bir toplumun en önemli temellerinden birini oluşturduğu kabul edilmektedir. Bu nedenle ifade özgürlüğü, bireyler açısından devletin müdahale edemeyeceği özel bir alan yaratmakta ve bireyler bu özel alanda serbestçe hareket edebilmektedirler. Devletin karışamayacağı bu alan devlet için bir taraftan ifade özgürlüğü açısından negatif bir yükümlülük yüklerken, ifade özgürlüğü hakkının etkin kullanılabilmesi için bir alan yaratılması da diğer taraftan pozitif yükümlülük oluşturmaktadır.
İfade özgürlüğü açısından devletlere yüklenen bu yükümlülükler bireyin sadece özel hayatında değil iş hayatında da geçerli olup, evrensel hukuk değerlerinin ve demokratik toplum düzeninin işyerinde de sağlanmasını gerektirmektedir. Zira temel hak ve özgürlükler işyerinin kapısında sona ermemektedir. Bu noktada işyerinde ve iş ilişkilerinde temel hak ve özgürlüklerin ulusüstü ve evrensel niteliğinin, insan hakları ve insan onurunun tartışmasız bir değer olduğunun ve iç hukukumuzun ayrılmaz bir parçası haline gelen Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin de dikkate alınması, iş hukuku kurallarına dair getirilen yorumlarda her zaman temel hak ve özgürlükler lehine değerlendirme yapılması gerekmektedir. Bu nedenle teze ilişkin hazırlık ve yazım çalışmalarında, temel hak ve özgürlükler ve özellikle de ifade özgürlüğü ile iş hukukunun kuralları arasında bir çelişki olması halinde, Favor Libertatis Prensibi (Özgürlükler Lehine Olanı Uygulama İlkesi) esas alınmış ve ulusal hukuk ile uluslararası hukuk arasından özgürlükler lehine olan seçilerek uygulanmıştır.
İç hukukta ise işçinin işyerinde ifade özgürlüğüne sahip olduğuna dair doğrudan bir düzenleme bulunmamakta, Türk iş hukukunda işçinin ifade özgürlüğü genellikle işçi onuru ya da işçinin şeref ve haysiyetinin korunması bakımından değerlendirilerek, işçiye ifade özgürlüğünden kaynaklanan dolaylı bir kısım haklar tanınmaktadır. Ancak insan haklarının mutlak ve evrensel niteliği gözetildiğinde, asıl amaç, insan haklarının korunması ve geliştirilmesi ve hangi kaynaktan gelirse gelsin ihlallerin önlenmesi olup, hem devlet hem de işverenler yönünden bir yükümlülük bulunmaktadır. Kaldı ki, işçinin işyerindeki diğer temel hak ve özgürlükleri ile birlikte, ifade özgürlüğünün de korunması, demokratik toplum düzeninin bir gereği olarak kamuyu ilgilendiren ve kamu yararı niteliği taşıyan bir hak oluşturmaktadır. Bu nedenle devletin, istihdam politikaları yanında işçinin işyerindeki temel hak ve özgürlüklerini koruyucu politikalar geliştirmesi ve işverenin işyerinde ifade özgürlüğünü koruyucu ve geliştirici önlemler almasını sağlaması gerekmektedir
Anahtar Kelimeler: Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi, işyerinde ifade özgürlüğü, nefret söylemleri, hakların bölünmezliği, işçi hakları, insan haklarının yatay ve dikey etkisi, pozitif yükümlülük, hukuk devleti.
ÖNSÖZ-VII
ÖZET-IX
ABSTRACT-XI
İÇİNDEKİLER-XIII
KISALTMALAR-XIX
GİRİŞ-1
BİRİNCİ BÖLÜM
1. İFADE ÖZGÜRLÜĞÜ KAVRAMI VE İFADE ÖZGÜRLÜĞÜNÜN DİĞER TEMEL HAKLARLA İLİŞKİSİ-3
I. İfade Özgürlüğü Kavramı-3
A. Genel Olarak İfade Özgürlüğü-3
B. İfade Özgürlüğünün Diğer Temel Haklarla İlişkisi-10
1. Özel Hayatın ve Aile Hayatının Korunması’nın (AİHS m. 8) İfade Özgürlüğü ile İlişkisi-12
2. Din, Vicdan Özgürlüğü ve Düşünce Özgürlüğü’nün (AİHS m. 9) İfade Özgürlüğü ile İlişkisi-14
3. Örgütlenme (Dernek Kurma ve Toplantı) Özgürlüğü’nün (AİHS m. 11) İfade Özgürlüğü ile İlişkisi-15
C. Temel Hak ve Özgürlüklerin İnsan Onuru ile Bağlantısı-17
2. TEMEL HAK VE ÖZGÜRLÜKLERİN ULUSLARARASI VE ULUSÜSTÜ HUKUKTAKİ DAYANAKLARI-20
I. Genel Olarak-20
II. Uluslararası ve Ulusüstü Hukuk Açısından Dayanakları-22
A. İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi-24
B. Kişisel ve Siyasal Haklar Uluslararası Sözleşmesi-25
C. Sosyal, Kültürel ve Ekonomik Haklar Sözleşmesi-27
D. Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi-28
1. Genel Olarak-28
2. Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin Yorumu-30
E. Temel Haklar Şartı-40
F. Avrupa Sosyal Şartı ve Gözden Geçirilmiş Avrupa Sosyal Şartı-47
G. Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) Sözleşmeleri ve Diğer Sözleşmeler-49
3. AVRUPA İNSAN HAKLARI SÖZLEŞMESİ’NE GÖRE İFADE ÖZGÜRLÜĞÜ-51
I. İfade Özgürlüğünün Kapsamı-54
A. Kanaat Sahibi Olma Özgürlüğü-54
B. Bilgi (Information) ve Kanaat (Idea) Açıklama Özgürlüğü (Bilgi ve Kanaat Hakkı)-55
C. Bilgi ve Kanaatlere Ulaşma Özgürlüğü (Haber ve Görüş Alma Hakkı)-59
II. İfade Özgürlüğünün Sınırları-62
A. Genel Olarak-62
B. Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'nde İfade Özgürlüğünün Sınırları-68
C. İfade Özgürlüğünün Sınırlanabilmesinin Koşulları-72
1. Genel Olarak-72
2. İfade Özgürlüğüne Müdahale Edilebilmesi İçin Gerekli Kriterler-77
a. Müdahalenin Hukuken Öngörülmüş Olması-78
b. Müdahalenin Meşru Bir Amaç İçermesi-83
c. Demokratik bir Toplumda Gereklilik-89
4. NEFRET SÖYLEMLERİ VE İFADE ÖZGÜRLÜĞÜ-93
İKİNCİ BÖLÜM
5. İŞ HUKUKUNDA ULUSLARARASI KURALLARIN UYGULANMASI VE İŞYERİNDE İŞÇİNİN İFADE ÖZGÜRLÜĞÜ-99
I. Genel Olarak-99
II. İş Hukukunda Uluslararası Hukuk ve Ulusüstü Hukuk Kurallarının Uygulanması ve İnsan Hakları-102
III. İş Hukukunda Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'nin Geçerliliği-103
6. İŞ HUKUKUNDA İFADE ÖZGÜRLÜĞÜ-107
I. İş Hukukunda İşçi, İşveren ve İşyeri Kavramları-111
II. İşçinin İfade Özgürlüğü ve Sınırları-116
III. İş İlişkisinin Kurulması, Devamı ve Sona Ermesi Aşamalarında İfade Özgürlüğü-125
IV. İşyerinde Kolektif ifade Özgürlüğü-126
A. Genel Olarak-126
B. İşyeri Sendika Temsilcisinin İfade Özgürlüğü-131
7. İŞYERİNDE İFADE ÖZGÜRLÜĞÜ İÇİN DEVLETİN POZİTİF YÜKÜMLÜLÜĞÜ-133
I. Genel Olarak-133
II. Devletin Pozitif Yükümlülüğü-136
III. İşçinin İfade Özgürlüğünde Devletin Pozitif Yükümlülüğü-142
8. TÜRK İÇ HUKUKUNDA İNSAN HAKLARINA İLİŞKİN ULUSLARARASI YA DA ULUSÜSTÜ SÖZLEŞMELERİN HUKUKİ NİTELİĞİ-151
I. Genel Olarak-151
II. Türk Hukukunda Temel Hak ve Özgürlükler ve İfade Özgürlüğüne Dair Düzenlemeler-164
9. AVRUPA İNSAN HAKLARI MAHKEMESİ KARARLARININ ÖZEL HUKUK VE İŞ HUKUKUNA YATAY VE DİKEY ETKİSİ-166
I. Genel Olarak-166
II. Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi Hükümlerinin Özel Hukuk İlişkilerine ve İş Hukukuna Etkisi-173
A. Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi Hükümlerinin Özel Hukuk İlişkilerine ve İş Hukukuna Doğrudan Etkisi (Direct Effect)-174
B. Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi Hükümlerinin Pozitif Yükümlülük Açısından Özel Hukuk İlişkilerinde ve İş Hukukunda Yatay Etkisi (Horizontal Effect)-175
1. Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi Hükümlerinin Pozitif Yükümlülük Açısından Özel Hukuk İlişkilerinde ve İş Hukukunda Doğrudan Yatay Etkisi (Direct Horizontal Effect)-179
2. Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi Hükümlerinin Pozitif Yükümlülük Açısından Özel Hukuk İlişkilerinde ve İş Hukukunda Dolaylı Yatay Etkisi (Indirect Horizontal Effect)-181
10. ULUSLARARASI KURALLARIN İŞ HUKUKUNDA ANAFOR ETKİSİ-192
11. İŞÇİLERİN İŞLETMENİN VATANDAŞI (THE CITIZEN OF THE ENTERPRISE) OLMASI-195
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
12. İŞÇİNİN İFADE ÖZGÜRLÜĞÜNÜN İŞVERENE OLAN HAK VE BORÇLARINA ETKİSİ-199
I. Genel Olarak-199
II. İş Hukukuna Hâkim Olan Prensipler-202
A. İşçinin Korunması İlkesi-202
B. İş Hukukunun Emredici Niteliği-204
C. İşçi Lehine Yorum İlkesi-206
III. İşçinin İfade Özgürlüğünün İşverene Karşı Hakları ve Borçları ile İlişkisi-207
A. İşçinin İşverene Karşı Hakları-207
1. İşçinin Açıklama ve Eleştiri Yapma Hakkı-207
2. İşçinin İfşa ve İhbar (Whistleblowing) Hakkı-211
a. Genel Olarak-211
b. İşçinin İfşa ve İhbar (Whistleblowing) Hakkının Türk Hukukundaki Dayanakları-214
3. İşçinin Bilgi Edinme Hakkı-218
4. İşçinin İşyerinde Mahremiyet (Özel Yaşam) Hakkı-219
a. Genel Olarak-222
b. İşyerinde İşçinin Mahremiyet (Özel Yaşam) Hakkını İhlal Eden Haller-224
aa. İşyerinde İşçinin Elektronik Yolla Gözetlenmesi ve İzlenmesi-226
bb. İşçinin Psikolojik, Genetik vs. Testlere Tabi Tutulması-231
cc. Türk Hukukunda İşyerinde Özel Amaçlı Bilgisayar, İnternet, Telefon vs. Kullanımının Hukuksal Niteliği-234
dd. İşyerinde Yapılan Gözetlemelerin Neticeleri-238
5. İşçinin Yönetime Katılma Hakkı-241
6. İşçinin Kişiliğini Geliştirme Hakkı-242
B. İşçinin İşverene Karşı Borçları-242
1. Sadakat ve Özen Borcu-242
2. Rekabet Etmeme Borcu-246
3. Sır Saklama Borcu-249
IV. İşçinin İfade Özgürlüğü açısından İşverenin İşçiye karşı Hak ve Borçları-250
A. İşverenin Hakları-250
1. İşverenin Yönetim (Talimat Verme) Hakkı-250
2. İşyeri İç Yönetmelikleri ve İşyeri Uygulamaları-255
3. İşverenin İşçiye Soru Sorma Hakkı-257
B. İşverenin Borçları-258
1. Eşit Davranma (Eşit İşlem) Borcu ve Ayrımcılık Yasağı-258
a. İşyerinde Cinsiyet Ayrımcılığı Yasağı-265
b. İşyerinde Irk, Etnik Mensubiyet, Renk ve Ulusal Bir Azınlığa Aidiyet ve Kültürel Ayrımcılık Yasağı-267
aa. Genel Olarak-267
bb. Eşitlik İlkesi ve Ayrımcılık Yasağında Azınlık Kavramı-268
cc. Irkçılık ve Ayrımcılık İçeren Etnik, Cinsel, Kültürel ya da Başka bir Nedene Dayanan Nefret-268
dd. İşyerinde Cinsel Kimlik ve Cinsel Yönelim Ayrımcılığı Yasağı-274
2. İşçiyi Gözetme (Koruma) Borcu-277
3. İşçinin Verilerinin Korunması-282
13. İŞYERİNDE İFADE ÖZGÜRLÜĞÜNÜN KİŞİLİK HAKLARINA ETKİSİ-284
I. Genel Olarak-284
II. İşçinin Kişilik Hakları-285
III. İşçinin Kişilik Haklarının ve İfade Özgürlüğünün İhlalinin Hukuksal Sonuçları-287
A. İş Kanunu Açısından-287
1. Genel Olarak-287
2. İşçinin Davranışlarından Kaynaklanan Haklı Sebeple Fesih Halleri (İş K. m. 25)-292
a. İşçinin İşvereni Yanıltması (İş K. m. 25/II-a)-294
b. İşçinin İşveren Aleyhine Sözler Sarf Etmesi (İş K. m. 25/II-b)-294
c. İşçinin Geçimsizliği (İş K. m. 25/II-d)-295
d. İşçinin Görevi Yerine Getirmedeki Yetersizliği (İş K. m. 25/II-h)-296
e. Diğer Haller-296
3. İşverenin Davranışlarından Kaynaklanan Haklı Sebeple Fesih Halleri (İş K. m. 24)-297
B. Türk Medeni Kanunu ve Türk Borçlar Kanunu Açısından-297
14. İŞYERİNDE DAMGALAMA, AYRIMCILIK VE BASKI FESHİNİN İŞYERİNDE İFADE ÖZGÜRLÜĞÜ AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ-305
I. İşçilerin Birbirlerine Karşı Davranışlarından Doğan Baskı Feshi ve İfade Özgürlüğü-305
II. Hastalık Nedeniyle Baskı Feshi ve İfade Özgürlüğü-308
SONUÇ-317
KAYNAKÇA-325