Vedat Kitapçılık
Kargo Gönderim Saatleri;
Hafta İçi Saat 16:00 'ya kadar
Cumartesi Saat 11:00 'e kadar
Kartlarına Taksit
Seçeneklerimiz Vardır!
Banka Hesap Bilgilerimiz
Destek
HATTI
0212
240 12 54
240 12 58
Favori
Listenizde
Ürün Yok!
Sepetinizde
Ürün Yok!
Yeni Çıkan Yayınlar:      Mart (135)      Şubat (116)      Ocak (139)      Aralık (134)

İş Sözleşmesinde Şekil - ARZU ARSLAN ERTÜRK

İş Sözleşmesinde Şekil - ARZU ARSLAN ERTÜRK

- Vedat Kitapçılık

Sayfa Sayısı
:  
389
Kitap Ölçüleri
:  
16*24
Basım Yılı
:  
2017
ISBN NO
:  
9786059263597

700,00 TL









ÖNSÖZ ve TEŞEKKÜRLER
Hukuk düzeni içinde yer alan şekil kuralları geçmişten günümüze varlığını sürdürebilmiş en eski kurallardır. Günümüz modern hukuklarında sözleşmelerde genel kural olarak şekil serbestisi kabul görmekte, bu kuralın istisnası olan şekil zorunluluğu ise adi yazılı şekil ya da resmi yazılı şekil olarak karşımıza çıkmaktadır. Yazılı şeklin sözleşmesel ilişkide kendisini gösteren sözleşmeye açıklık ve güven kazandırma, taraflara ispat kolaylığı sağlama hatta kimi zaman resmi kurumların denetimini kolaylaştırma fonksiyonları iş sözleşmesinde işçiyi koruma amacının gerçekleştirilmesinde büyük önem taşımaktadır. Bu nedenle bu çalışmada iş sözleşmesinde şekil kurallarının yeri ve işlevi, sözleşmenin kuruluşu, sona ermesi ve iş güvencesi hükümleri açısından bir bütün olarak değerlendirilmiştir.
Konu başlığı bana Değerli Hocam Prof. Dr. Mehmet Erdem Özdemir tarafından önerilmiştir. Kendisine geniş öngörüsü, her daim gösterdiği destek ve yardımlar için müteşekkirim. Ayrıca üyesi olmaktan her zaman büyük bir onur ve mutluluk duyduğum Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi İş ve Sosyal Güvenlik Hukuku ailem çalışmam boyunca anlayış, katkı, destek ve yardımlarını hiç esirgemediler. Bu sebeple Değerli Hocalarım Prof. Dr. Talat Canbolat’a, Prof. Dr. Nurşen Caniklioğlu’na, Doç. Dr. Ercüment Özkaraca’ya ve Doç. Dr. Saim Ocak’a, Yrd. Doç. Dr. Efe Yamakoğlu’na, anabilim dalımızda görev yapan her biri çok değerli araştırma görevlisi arkadaşlarım Canan Ünal, Sema Deniz Özkan, Ebru Karabacak, Didem Yardımcıoğlu, Ebru Erener, Aybüke Karaca, Seda Arslan, Zehra Yılmaz ve Ramazan Yücel’e teşekkürü borç bilirim. Çalışmam boyunca başını çokça ağrıttığım hep bir telefon yakınımda olan değerli arkadaşım, dostum, Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Medeni Hukuk Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Doç. Dr. İpek Sağlam’a, değerli Can Armutçuoğlu’na sonsuz teşekkürler.
Yaptığım işin en özverili ortakları ailemdir. Bu sebeple Eşim Hakan Ertürk’e, annelerim Hülya Ertürk ve Necmiye Arslan ile Babam Kenan Ertürk’e, varlığını her daim yanımda hissettiğim rahmetli babam Hasan Arslan’a, Kardeşim Tunç Arslan’a, annesinden mahrum kalan güzel bebeğim Alp’e, Alp’e ikinci anne ve bana da kız kardeş olan Cemal Atammayev’e sonsuz teşekkürler.
Son olarak, bu çalışmanın kitap haline getirilmesi aşamasında destek ve emeğini esirgemeyen Vedat Kitapçılık ve Yayınevi Sahibi, Sayın Vedat Carbaş’a, güzel kapak tasarımı ve her türlü emeği için Berrin Doğrul’a teşekkürü bir borç bilirim.

İstanbul, Nisan 2017
Arzu Arslan Ertürk
 
İÇİNDEKİLER

ÖNSÖZ     ve TEŞEKKÜRLER    V
KISALTMALAR    XIX            

§1.     GİRİŞ        1
    I.    Konunun Önemi    1
    II.    İnceleme Yöntemi    3

I. BÖLÜM
TÜRK BORÇLAR KANUNUNUN ŞEKLE
İLİŞKİN GENEL ESASLARI

§2.    TARİHÇE, ŞEKİL KAVRAMI VE ŞEKLE İLİŞKİN
    TÜRK BORÇLAR KANUNUNA HAKİM OLAN
    İLKELER    5
    I.    Şeklin Tarihçesi    5
    II.    Şekil Kavramı    8
        1.    Tanım    8
        2.    Şeklin Faydaları ve Sakıncaları    11
            a)    Şeklin Faydaları        12
                aa)    Kesinlik sağlaması    12
                bb)    Tarafları düşünmeye sevketmesi ve düşüncesizce
                    yapılan işlemleri önlemesi    12
                cc)    Sözleşmeye açıklık sağlaması    13
                dd)    Aleniyeti sağlaması    14
                ee)    İspat, güvenlik ve kolaylık sağlaması    14
                ff)    Yorumu kolaylaştırması    14
                gg)    İdari denetimi kolaylaştırması    15
            b)    Şeklin Sakıncaları    15
        3.    Şeklin Amacı    16
            a)    Özel Koruma Amacı    16
            b)    Genel koruma Amacı    17
    III.    Şekle İlişkin Türk Borçlar Kanununa Hakim
        Olan İlkeler    18
        1.    Genel Kural: Şekil Serbestisi İlkesi    18
        2.    İstisna: Şekil Zorunluluğu    19
§3. ŞEKLİN TÜRLERİ    23
    I.    Kaynaklarına Göre Şekil Türleri    23
        1.    Yasal (Kanuni) Şekil    23
        2.    İradi (Rızai) Şekil    23
    II.    Amaçlarına Göre Şekil Türleri    25
        1.    Geçerlilik (Sıhhat) Şartı Olarak Şekil    25
        2.    İspat Şartı Olarak Şekil    27
    III.    Yapılış Tarzına Göre Şekil Türleri    29
        1.    Sözlü Şekil     29
        2.    Yazılı Şekil     30
            a)    Adi Yazılı Şekil        31
                aa)    Metin    31
                bb)    İmza        34
                    aaa)    Genel kural: El yazısı ile imza    34
                    bbb)    El yazısı ile imza genel kuralının istisnaları    39
                        aaaa)    İmzanın bir araç vasıtasıyla atılması    40
                        bbbb)    İmza atamayanların bir takım el
                            işaretleri kullanması    40
                        cccc)    Görme engellilerin imzası    43
                    ccc)    Temsilci veya vekilin imzası    44
                    ddd)    Beyaza (açığa) imza    45
                    eee)    Elektronik imza    51
        b)    Nitelikli (Mevsuk)Yazılı Şekil    56
        c)    Resmi Yazılı Şekil    56
        d)    Resmi Sicillere Tescil, İlan ve Şekil    61
§4.     ŞEKLE TABİ SÖZLEŞMELERİN DEĞİŞTİRİLMESİ
    VE ORTADAN KALDIRILMASI    62
    I.    Şekle Tabi Sözleşmelerde Değişiklik Yapılması    62
    II.    Şekle Tabi Sözleşmelerin Ortadan Kaldırılması    66
§5.     ŞEKİL ŞARTINA UYMAMANIN SONUÇLARI    67
    I.    Genel Olarak    67
    II.    Şekle Aykırılığa İlişkin Görüşler ve Bu Görüşlere
        Bağlanan Hukuki Sonuçlar    68
        1.    Yokluk Görüşü    68
        2.    İptal Edilebilirlik Görüşü    72
        3.    Kesin Hükümsüzlük (Butlan) Görüşü    73
        4.    Kendine Özgü (SuiGeneris) Hükümsüzlük Görüşü    75
        5.    Eksik Borç Görüşü        78
        6.    Fiili Sözleşme Görüşü    79
    III.    Şekil Eksikliği Sebebiyle Hükümsüzlüğün Hakkın
        Kötüye Kullanılması Yasağı İle Sınırlandırılması
        (TMK m. 2/ f 2)    80
        1.    Genel Olarak    80
        2.    Şekil Eksikliği Sebebiyle Hükümsüzlüğü İleri Sürmenin
            Hakkın Kötüye Kullanılması Olarak Nitelendirileceği
            Durumların Belirlenmesi    81
        3.    Şekle Aykırılık Sebebiyle Hükümsüzlüğü İleri Sürmenin
            Hakkın Kötüye Kullanılması Olarak Nitelendirileceği
            Durumlar    84

            a)    Sözleşmenin Her İki Tarafça da Tam Olarak ya da
                Büyük Bir Bölümü İle İfa Edilmiş Olması    85
            b)    Sözleşmenin İki Tarafça da Hiç İfa Edilmemiş Olması    88
        4.    Hakkın Kötüye Kullanılması Yasağının Şekil Şartına
            Uyulmadan Yapılan Sözleşmeler Üzerindeki Sonuçları    90
            a)    Şekil Eksikliğine Rağmen Sözleşmenin
                Geçerli Sayılması    90
            b)    Türk Medeni Kanunu m.2/f II Hükmünün Sadece
                Haksızlığa Uğramış Taraf Yararına Uygulanabilmesi    90
    IV.    Şekil Eksikliği Sebebiyle Hükümsüzlüğün Çevirme
        (Konversiyon, Tahvil) ve İyileşme (Konvaleszens)
        Yoluyla Giderilmesi    91
        1.    Çevirme (Konversiyon,Tahvil)    91
        2.    İyileştirme (Konvaleszens)    94

II. BÖLÜM
İŞ SÖZLEŞMESİNİN KURULUŞUNDA ŞEKİL

§6.     GENEL OLARAK İŞ SÖZLEŞMESİNİN KURULMASI
    VE ŞEKİL    95
    I.    İş Sözleşmesinin Kurulmasında Şekle İlişkin
        Düzenlemeler    95
        1.    Genel Kural: Şekil Serbestisi    95
        2.    İstisna: Yazılı Şekil Zorunluluğu    98
        3.    Kısmi Süreli İş Sözleşmesi Açısından Sosyal Güvenlik
            Mevzuatından Kaynaklanan Yazılı Şekil Yükümlülüğü    106
        4.    Yazılı Şeklin Hukuki Niteliği ve Buna Bağlanan Sonuçlar    109
        5.    Yazılı Şekle Aykırılığın İleri Sürülmesinin Hakkının
            Kötüye Kullanılmasını Oluşturması    119
        6.    Şekil Serbestisi Esasının Sakıncalarının Giderilmesi:
            İşverenin İşçiyi Çalışma Koşulları Hakkında
            Bilgilendirmesi    120
            a)    Avrupa Birliğinin 91/533 Sayılı Yönergesi Uyarınca
                İşverenin İşçiyi Çalışma Koşulları Hakkında
                Bilgilendirmesine İlişkin Esaslar    121
                aa)    Bilgilendirmenin içeriği    122
                bb)    Bilgilendirmenin şekli ve ispat gücü    124
                cc)    Bilgilendirmenin süresi    126
            b)    İş Kanunu m. 8/f 3 Hükmü Uyarınca İşverenin
                İşçiyi Çalışma Koşulları Hakkında Bilgilendirmesine
                İlişkin Esaslar    127
                aa)    Bilgilendirmenin içeriği    129
                bb)    Bilgilendirmenin şekli ve ispat gücü    131
                cc)    Bilgilendirmenin süresi    135
        7.    İş Sözleşmesinin Şeklinin Taraflarca İradi
            Olarak Belirlenmesi    136
        8.    Diğer İş Kanunlarında Yer Alan Şekle İlişkin
            Düzenlemeler    138
            a)    Deniz İş Kanununun Şekle İlişkin Düzenlemeleri    138
            b)    Basın İş Kanununun Şekle İlişkin Düzenlemeleri    141
            c)    5580 Sayılı Özel Öğretim Kurumları Kanununun
                Şekle İlişkin Düzenlemeleri    144
    II.    İş Sözleşmesinin Kuruluşuna İlişkin Toplu İş
        Sözleşmesi Hükümleri    147
§7.    BELİRLİ SÜRELİ İŞ SÖZLEŞMESİ VE ŞEKİL    151
    I.    Genel Olarak    151
    II.    Tanım    153
    III.    Belirli Süreli İş Sözleşmesinin Şekli    155
        1.    Şekil Konusunda İş Kanununda Mevcut
            Çelişkili Hükümler        156
        2.    Yazılı Şeklin İçeriği    160
        3.    Yazılı Şeklin Hukuki Niteliğine İlişkin Mevcut Görüşler    163
            a)    Yazılı Şekli Tüm Belirli Süreli İş Sözleşmeleri
                İçin Geçerlilik Şartı Olarak Değerlendiren Görüş    164
            b)    Yazılı Şekli Tüm Belirli Süreli İş Sözleşmeleri İçin
                İspat Şartı Olarak Değerlendiren Görüş    165
            c)    Yazılı Şekli Sadece Süresi Bir Yıl ve Daha Uzun Belirli
                Süreli İş Sözleşmeleri İçin Geçerlilik Şartı Olarak
                Değerlendiren Görüş    166
            d)    Yazılı Şekli Sürenin Uzunluğuna Göre Geçerlilik
                ya da İspat Şartı Olarak Nitelendiren Görüş    166
            e)    Yazılı Şeklin Yol Gösterici Bir Nitelik Taşıdığı ve
                Objektif Nedeni Zorunlu Olmaktan Çıkardığı
                Yolundaki Görüş    167
        4.    Yazılı Şekle Aykırılığın Hukuki Sonuçları    168
        5.    Konuya İlişkin Değerlendirmemiz    171
§8.     ÇAĞRI ÜZERİNE ÇALIŞMA, UZAKTAN
    ÇALIŞMA VE ŞEKİL    174
    I.    Çağrı Üzerine Çalışma    174
        1.    Genel Olarak    174
        2.    Tanım    176
        3.    Çağrı Üzerine Çalışmada Şekil     178
            a)    Çağrı Üzerine Çalışmaya Dayalı İş Sözleşmesinin
                Şekli    178
            b)    İşçiye Yapılacak Çağrının Şekli    181
    II.    Uzaktan Çalışma    182
        1.    Genel Olarak    182
        2.    Tanım    184
        3.    Uzaktan Çalışmaya İlişkin İş Sözleşmesinde Şekil    184
§9. DENEME SÜRELİ İŞ SÖZLEŞMESİ VE ŞEKİL    186
    I.    Genel Olarak    186
    II.    Tanım    187
    III.    Deneme Süreli İş Sözleşmesinde Şekil    191
§10.    TAKIM SÖZLEŞMESİ VE ŞEKİL    196
    I.    Genel Olarak    196
    II.    Tanım    198
    III.    Takım Sözleşmesinde Şekil    200
    IV.    Diğer İş Kanunlarına ve Türk Borçlar Kanununa
        Tabi İşlerde Takım İş Sözleşmesi    204
§11. PAZARLAMACILIK SÖZLEŞMESİ VE ŞEKİL    206
    I.    Genel Olarak    206
    II.    Tanım    207
    III.    Pazarlamacılık Sözleşmesinde Şekil    209
        1.    İsviçre Borçlar Kanununun Pazarlamacılık Sözleşmesinde
            Şekle İlişkin Düzenlemesi    209
        2.    Türk Borçlar Kanununun Pazarlamacılık Sözleşmesinde
            Şekle İlişkin Düzenlemesi    213

III. BÖLÜM
İŞ SÖZLEŞMESİNİN DEĞİŞTİRİLMESİNDE
VE SONA ERMESİNDE ŞEKİL

§12.    İŞ SÖZLEŞMESİNİN İÇERİĞİNİN VE TARAFLARININ
    DEĞİŞTİRİLMESİNDE ŞEKİL    217
    I.    İş Sözleşmesinin İçeriğinin Değiştirilmesi:
        İş Sözleşmesinde Esaslı Değişiklik ve Şekil    217
        1.    Genel Olarak    217
        2.    İş Sözleşmesinde Değişikliğin Kurulma Esasları
            Çerçevesinde mi Yoksa Sona Erme Esasları
            Çerçevesinde mi Ele Alınacağı Meselesi    220
        3.    Çalışma Koşullarında Esaslı Değişiklik Kavramı    223
        4.    Çalışma Koşullarında Esaslı Değişiklikte Şekil    226
            a)    Genel Olarak    226
            b)    Değişiklik Önerisinin Yazılı Şekilde Yapılması    228
            c)    İşçinin Değişiklik Önerisini Yazılı Şekilde ve
                Altı İşgünü İçinde Kabulü    232
                aa)    Değişiklik önerisinin yazılı şekilde kabulü    232
                bb)    Değişiklik önerisinin altı işgünü içinde kabulü    235
            d)    Değişiklik Önerisinin Reddinde Şekil    238
                aa)    Değişiklik önerisinin açık bir şekilde red edilmesi    238
                bb)    Değişiklik önerisinin örtülü şekilde red edilmesi    238
    II.    İş Sözleşmesinin Taraflarının Değiştirilmesi:
        İş Sözleşmesinin Devri ve Şekil    239
        1.    Genel Olarak    239
        2.    İş Sözleşmesinin Devri Kavramı    240
        3.    İş Sözleşmesinin Devrinde Şekil    241
            a)    Devir Sözleşmesinin Şekli    242
            b)    İşçinin Devre İlişkin Rızasının Şekli    243
§13. İŞ SÖZLEŞMESİNİN TARAFLARIN ANLAŞMASI
    İLE SONA ERDİRİLMESİ (İKALE) VE ŞEKİL    247
    I.    Genel Olarak    247
    II.    Tanım    252
    III.    İş Sözleşmesinin Tarafların Anlaşması İle Sona
        Erdirilmesinde (İkalede) Şekil    253
        1.    Genel Olarak    253
        2.    İkale Sözleşmesinin Şekline İlişkin Doktrinde
            Mevcut Görüşler    255
            a)    İkale Sözleşmesinin Açık ya da Örtülü Şekilde
                Kurulabileceğine İlişkin Görüş    255
            b)    İkale Sözleşmesinin Yazılı Şekilde Yapılmasını
                Öngören Görüş    256
            c)    İkale Sözleşmesinin Herhangi Bir Şekle Tabi
                Olmadığı Görüşü    259
            d)    İbraya İlişkin Şekil Şartının İkale Sözleşmesine
                Kıyasen Uygulanıp Uygulanamayacağı Meselesi    262
        3.    İkale Sözleşmesinin Şekline İlişkin Olarak
            Yargıtayın Görüşü    263
        4.    İkale Sözleşmesi İçin Toplu İş Sözleşmesi İle Geçerlilik
            Şekli Kararlaştırılması    265
        5.    İkale Sözleşmesi İçin Taraflarca Belirli Bir Şeklin
            Kararlaştırılması    265
        6.    Yazılı Şeklin İkale Sözleşmesi Açısından Gerekliliği    266
        7.    Konuya İlişkin Görüşümüz    268
§14.    İŞ SÖZLEŞMESİNİN FESHİ VE ŞEKİL    269
    I.    Genel Olarak    269
    II.    İş Sözleşmesinin Süreli Fesih Bildirimi İle Sona
        Erdirilmesinde Şekil        271
        1.    Süreli Fesih (Bildirimli Fesih) Kavramı    271
        2.    Süreli Fesih Bildirimin (Bildirimli Feshin) Şekli    272
            a)    Genel Olarak    272
            b)    Ortak Düzenlemeler     273
                aa)    Fesih bildirimine ilişkin irade beyanının
                    karşı tarafa yöneltilmesi    273
                bb)    Bildirim süreleri    276
            c)    İş Güvencesi Kapsamı Dışındaki İşçiler Açısından
                Süreli Fesih Bildirimin Şekli    277
            d)    İş Güvencesi Kapsamındaki İşçiler Açısından Süreli
                Fesih Bildirimin Şekli    282
            e)    Deniz İş Kanununda ve Basın İş Kanununda Süreli
                Fesih Bildirimin Şekli    290
                aa)    Deniz İş Kanununda Süreli Fesih Bildirimin Şekli    290
                bb)    Basın İş Kanununda Süreli Fesih Bildirimin Şekli    292
    III.    İş Sözleşmesinin Süresiz Fesih Bildirimi İle Sona
        Erdirilmesinde (Haklı Nedenle Derhal Fesihte) Şekil    294
        1.    Genel Olarak    294
        2.    Haklı Neden Kavramı    295
        3.    Haklı Nedenle Fesih Hakkının Kullanılması ve Şekli    297
            a)    Genel Olarak    297
            b)    Fesih Beyanının Karşı Tarafa Yöneltilmesi    298
            c)    Fesih Beyanının Belirli Bir Süre İçinde Yapılması    300
            d)    Haklı Nedenle Fesihte İş Güvencesi Kapsamındaki
                İş İlişkilerinde İşçinin Savunmasının Alınması
                Sorunu    302
            e)    Fesih Beyanının Herhangi Bir Şekle Tabi Olup
                Olmadığı Meselesi    303
        4.    Deniz İş Kanununda Haklı Nedenle Feshin Şekli    312
        5.    Basın İş Kanununda Haklı Nedenle Feshin Şekli    314
    IV.    İş Sözleşmesinin Feshinin E-Tebligat Aracılığı İle
        Yapılıp Yapılamayacağı Meselesi    316
    V.    Toplu İş Sözleşmesi İle İş Sözleşmesinin Feshinde
        Şekle İlişkin Kurallar Öngörülmesi    320
    VI.    İş Sözleşmesinin Sona Ermesinin Sonuçlarından
        Rekabet Yasağı ve İbrada Şekil    321
        1.    Rekabet Yasağına İlişkin Düzenlemeler ve Şekil     321
            a)    Genel Olarak    321
            b)    Rekabet Yasağına İlişkin Düzenlemelerin Şekli    322
        2.    İbraya İlişkin Düzenlemeler ve Şekil    329
            a)    Genel Olarak    329
            b)    İbranamenin Şekli    330
§15.    İŞ GÜVENCESİ KAPSAMINDA İŞÇİNİN ESKİ İŞİNE
    İADESİNE İLİŞKİN DÜZENLEMELERİN ŞEKLİ    333
    I.    Genel Olarak    333
    II.    İşçinin İşverene Başvuruda Bulunmasına İlişkin
        Usuli ve Şekli Esaslar    334
    III.    İşverenin İşçiyi İşe Başlamak Üzere Davet Etmesi    339
§16.    TOPLU İŞÇİ ÇIKARMA VE ŞEKİL     341
    I.    Genel Olarak    341
    II.    Toplu İşçi Çıkarma Kavramı    342
    III.    Toplu İşçi Çıkarmada Usul ve Şekil Kuralları    343
        1.    Ekonomik, Teknolojik, Yapısal ve Benzeri Sebeplerle
            Toplu İşçi Çıkarmalarda İşverenin Bildirimde Bulunması
            ve İşyeri Sendika Temsilcisi İle Görüşmesi    344
            a)    İşverenin Bildirimde Bulunması    344
                aa)    Bildirimde bulunulacak kurumlar    345
                    aaa)    İşyeri sendika temsilcilerine bildirimde
                        bulunulması    345
                    bbb)    Çalışma ve İş Kurumu Müdürlüğüne
                        bildirimde bulunulması    347
                bb)    Bildirimin şekli ve süresi    348
            b)    İşverenin İşyeri Sendika Temsilcileri İle Görüşmesi    348
        2.    İşyerinin Bütünüyle ve Kesin Kapatılması Sebebiyle
            Yapılan Toplu İşçi Çıkarmalarda Bildirim Bulunma
            ve İlan        350
            a)    İşverenin Bildirimde Bulunması ve Bildirimin Şekli    350
            b)    Toplu İşçi Çıkarmanın İşyerinde İlan Edilmesi
                ve İlanın Şekli    352
    IV.    Toplu İşçi Çıkarmada Usul ve Şekil Kurallarına
        Aykırılığa Bağlanan Hukuki Sonuçlar    353
§17.    GENEL DEĞERLENDİRME VE SONUÇ    360

KAYNAKÇA        367            
 
§ 1. GİRİŞ

I. Konunun Önemi
Hukuki işlemlerde tarafların irade beyanlarının görünümü olarak karşımıza çıkan “şekil” ve “şekle ilişkin kurallar”ın varlığı çok eski tarihlere dayanmaktadır. Söz konusu kurallar, geçmişten günümüze varlığını korumuş ancak zaman içerisinde geçirdiği yolculuk sırasında algılanışları, işlevleri ve etkileri farklılaşmıştır. Eski hukuk sistemlerinde taraf iradelerinin ayrılmaz bir parçası olarak nitelendirilen şekil kuralları günümüz modern hukuklarında iradenin varlığından bağımsız olup, sadece dışa vurumu esnasındaki görünümlerinden ibarettir.
İş Hukukunda şekle ilişkin olarak Türk Borçlar Kanununun genel prensipleri uygulama alanı bulmaktadır. Bu bağlamda, iş sözleşmelerinin kuruluşunda genel esas “şekil serbestisi” dir. Bu prensip uyarınca iş sözleşmeleri herhangi özel bir şekle tabi olmaksızın ve tarafların istekleri doğrultusunda serbestçe kurulabilmektedir. İşçi ve işveren, iş sözleşmesini kuran birbirine uygun iradelerini yazılı, sözlü ve hatta örtülü bir biçimde beyan etmek suretiyle sözleşmesel ilişki içerisine girebilmektedir. Bu meyanda, işçinin ancak ücret karşılığı yapılabilecek nitelikteki bir işi belirli bir zaman dilimi içinde yapmaya başlaması, işverenin ise bu edimi kabul etmesi ile beraber teknik anlamda bir iş sözleşmesi kurulmuş olacaktır. Ancak tıpkı Türk Borçlar Kanununda olduğu gibi, bu genel kuralın istisnaları da mevcuttur. Kanun koyucu bazı iş sözleşmesi türlerinin kuruluşu için “yazılı şekil” öngörmek suretiyle şekil serbestinin istisnası olan şekil zorunluluğu esasını benimsemektedir. Yazılı şekil ancak bu sözleşme türlerine özel düzenlemeler ile kabul edilmektedir. Kanun koyucu bazı sözleşme türleri için yazılı şekil esası öngörürken çoğu zaman işçiyi koruma amacı gütmekte ve yazılı şeklin uyarma, bilgilendirme, açıklığa kavuşturma fonksiyonlarını işçi yararına olarak kullanmayı hedeflemektedir. Tüm bu güvenlik hedefli fonksiyonları sebebiyle, yazılı şeklin daha çok iş sözleşmenin zayıf tarafı olan işçinin koruması amacına hizmet edeceğini söylemek yanlış olmayacaktır. Yazılı şekil esasını kabul etmenin bir diğer amacı da iş sözleşmesine ilişkin uyuşmazlıklarda ispat kolaylığı sağlamaktır. Yazılı şeklin getirdiği ispat kolaylığından faydalanacak olan taraf ise daha çok işverendir. Zira işçi ile iş sözleşmesinden kaynaklanan pek çok uyuşmazlıkta yazılı belge ile ispat yükünü üzerinde taşıyan taraf çoğunlukla işverendir.
İş sözleşmesinin kuruluşu gibi sona ermesi de prensip olarak herhangi bir şekle tabi değildir. Tarafların sözleşmeyi sona erdirmeye yönelik beyan ya da davranışları ile iş sözleşmesi sona erecektir. Ancak özellikle iş güvencesi hükümleri ile beraber, iş güvencesi kurumuna işlerlik kazandırma amacı, sözleşmenin feshinin ciddi bir prosedüre ve yazılı şekil şartına tabi tutulmasını gerekli kılmıştır. Bu durumun bir sonucu olarak, iş sözleşmelerinin sona ermesinde büyük oranda yazılı şekil esası etkindir. Öyle ki, işverenin dayandığı fesih sebebinin haklı ya da geçerli olmasına rağmen, fesih iradesini beyanda yazılı şekil şartına uyulmamış olmasına feshin geçersizliği sonucu bağlanmıştır.
Diğer yandan İş Hukukunun kısmen Kamu Hukukuna yaklaşan kendine özgü yapısı, işçiyi koruma amacı ve bu amaca hakim olan ilkeleri dikkate alındığında, şekil kurallarının tıpkı Türk Borçlar Hukukuna tabi diğer sözleşmelere uygulandığı gibi uygulanmasının ve nitelendirilmesinin mümkün olmadığı sonucuna varılmaktadır. Bu bağlamda, özellikle iş sözleşmeleri için öngörülen şeklin geçerlilik şartı ya da ispat şartı olarak nitelendirilmesi hususu sonuçları açısından büyük önem taşımaktadır. Şöyle ki; şeklin geçerlilik şekli olarak öngörülmesi halinde, şekil eksikliği tarafların iradesi hilafına sözleşmenin hükümsüzlüğü sonucunu doğurmaktadır. Oysa işsizlik işçi için önemli bir sorundur. Bu sebeple iş sözleşmesinin kurulması işçi açısından istenen bir sonuç olup sırf şekle aykırılık sebebiyle sözleşmenin hükümsüz olması oldukça ağır bir yaptırımdır. Şeklin ispat şekli olarak öngörüldüğü hallerde ise, şekil şartına uymamak ispatı imkansız kılmaktadır. İş sözleşmesinde tarafların eşit konumda olmamaları sebebiyle işverenin istemediği hallerde sözleşmenin yazılı şekilde yapılması olanaksızdır. Yazılı belgeleri çoğunlukla kendi elinde bulunduran işverene rağmen işçinin yazılı ispat koşulunu gerçekleştirmesi de olanaksızdır. Tüm bu olumsuzluklar dikkate alındığında, iş sözleşmeleri açısından yazlı şekil geçerlilik şekli ya da ispat şekli olarak kabul edilmeden önce titzlikle değerlendirilmelidir. Zira iş sözleşmeleri açısından şekil şartının amacına ulaşabilmesi, şekle ilişkin olarak İş Hukukuna özgü sonuçlara varılması ile mümkündür.
Yine teknolojik gelişmeler ışığında e-posta ve sms mesajı gibi sanal metinlerin ortaya çıkması ile beraber, yazılı şekil kavramı başka bir boyut kazanmıştır. Özellikle işveren tarafından yapılan sözleşme fesihlerinde bu sanal metinlerin sıkça kullanılır hale gelmesi, iş güvencesi kapsamında feshin şekline atfedilen öneme binaen, söz konusu metinlerin iş sözleşmesinin feshi açısından yazılı şekil şartını gerçekleştirip gerçekleştirmediği konusunu tartışılır hale getirmiştir.
Tüm bu sebeplerle Türk Borçlar Kanununun şekle ilişkin esaslarını iş sözleşmeleri bazında tekrardan ele almak, şekle ilişkin kuralları iş sözleşmesine özgü olarak yeniden nitelendirmek, şekle aykırılığın yaptırımlarını ise Borçlar Hukukunda klasik olan “sözleşmenin geçersizliği” yaptırımından bağımsızlaştırarark, İş Hukukunun işçiyi koruma amacına uygun bir şekilde yeniden değerlendirmek geremektedir. Ancak belirtmek gerekir ki tüm bu yeniden değerlendirmelerde İş Hukukuna özgü sonuçların dayanağını da yine yürürlükteki kanun hükümleri oluşturacaktır. Amaç her ne kadar işçiyi korumak ise de, yürürlükteki kanun hükümlerinin cevaz vermediği ölçüde çözümleri benimseyerek uygulamak mümkün değildir.

II. İnceleme Yöntemi
Yukarıda açıklamaya çalıştığımız önemine binaen, bu çalışmada iş sözleşmeleri açısından şekil kuralları inceleme konusu yapılmıştır. Yapılan incelemede iş sözleşmelerinin kuruluşu, sözleşmede değişiklik yapılması, sona ermesi ve sona ermeden doğan bazı borçlar açısından şekil kuralları ve bu şeklin en önemli görünümü olan yazılı şekil esası inceleme konusu yapılmaktadır.
Çalışmanın birinci bölümünde iş sözleşmeleri açısından elimizdeki yegane düzenlemeler olması sebebiyle, Türk Borçlar Kanununun şekle ilişkin genel esasları açıklanmıştır. Bu başlık altıında, şekil kavramı, genel prensip olan şekil serbestisi ile şekil serbestisi kuralını istisnasını oluşturan “yazılı şekil zorunluluğu”, şeklin türleri, şekle tabi sözleşmelerde değişiklik yapılmasına ilişkin düzenlemeler ve şekil kurallarına aykırılığın yaptırımı ele alınmıştır.
Çalışmanın “İş Sözleşmesinin Kuruluşunda Şekil” başlıklı ikinci bölümünde, genel olarak iş sözleşmesinin kurulmasında şekle ilişkin düzenlemeler ile, belirli süreli iş sözleşmesi, çağrı üzerine çalışmaya ve uzaktan çalışmaya dayalı iş sözleşmesi, deneme süreli iş sözleşmesi, takım iş sözleşmesi ve pazarlamacılık iş sözleşmesi gibi şeklin özel önem taşıdığı sözleşme türlerinde şekle ilişkin düzenlemelere değinilmiştir.
Çalışmanın üçüncü bölümünde ise iş sözleşmesinin değiştirilmesinde ve sona ermesinde şekle ilişkin esaslar ele alınmıştır. Sözleşmenin değiştirilmesi kapsamında, iş sözleşmesinde sonradan yapılacak esaslı değişiklikler ile iş sözleşmesinin devrinin tabi olduğu şekil kuralları incelenmiştir. İş sözleşmesinin sona ermesi kapsamında, ikale, fesih bildirim, iş güvencesine ilişkin düzenlemeler ve toplu işçi çıkarmaya ilişkin düzenlemeler, tabi oldukları şekil kuralları ve yer yer de usul kuralları esas alınarak değerlendirilmiştir.
Söz konusu çalışmada, örnek oluşturması açısından, İsviçre Hukuku ile Alman Hukukunu şekle ilişkin düzenlemeleri ve benimsediği ilkelere gerektiği ölçüde karşılaştırmalı olarak yer verilmiştir.