Akıl Tutkunu Hukuk

Ertuğrul UZUN : 1975 yılında Akşehirde doğdu. 1993te Konya Meram Anadolu Lisesi′nden, 1999da Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesinden mezun oldu. 2001de Malta Üniversitesi Hukuk Fakültesi Akdeniz Ülkelerinde İnsan Hakları ve Demokratikleşme yüksek lisans programını The Human Rights Policy of the Barcelona Process başlıklı teziyle tamamladı. 2006da Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Kamu Hukuku Doktora Programından Hukukun Göstergebilimsel Analizi başlıklı teziyle mezun oldu. Doktora tezi Hukuk Göstergebilimi başlığıyla yayımlanan yazar, Eveline T. Feterisin Hukukî Argümantasyonun Temelleri isimli kitabını Türkçeye kazandırmıştır. Yazar halen, 1999 yılında katıldığı Anadolu Üniversitesi Hukuk Fakültesinde öğretim üyesi olarak çalışmaktadır. --------------------------- TEŞEKKÜR VE İTHAF Bu çalışmanın tamamlanmasında doğrudan veya dolaylı katkısı olan, böyle bir teşekkür yazısında anılmayı hak eden pek çok kişi var. Her teşekkür yazısı gibi eksik olacağını bile bile, bazı isimleri zikretmeden geçmek mümkün değil. Yard.Doç.Dr. Ahmet Halûk Atalay, Araş.Gör. Sevtap Yücel, Doç.Dr. Sevtap Metin ve Araş.Gör. Sercan Gürler, ihtiyacım olan çok önemli bazı kaynaklara ulaşmamı sağladılar. Hocam Yard.Doç.Dr. Ahmet Halûk Atalay, aylarca beni neredeyse her gün dinledi, anlamakta zorlandığım noktalan aydınlattı ve yorulduğum zamanlarda cesaret verdi. Araş.Gör. Kasım Akbaş, Yard.Doç.Dr. Tolga Akkaya ve Av.Ümmühan Akkaya, kitabın yazımı sırasında heyecanımı paylaştılar, sebepsiz açıklamalarıma katlandılar; müsveddeyi okuyarak gözümden kaçan pek çok hatanın kalıcı hale gelmesini engellediler. Hepsine minnettarım. Her çalışma bir fedakârlığın ürünüdür elbette. Büyük bir zevkle sürdürdüğüm çalışmamda harcadığım emek için fedakârlık nitelemesini yapamam. Ama bu çalışmanın arkasında bir fedakârlık varsa, eşim Yard.Doç.Dr. Elif Uzuna aittir. Sabrına hayranım. Bu kitabı, ona ithaf ediyorum. ---------------------------------- "...elinizdeki kitabın yazarının hukuki yargıların doğruluğu üzerine yaptığı tamamlanmamış araştırmasının ön raporu olarak okunabilir. Araştırmanın geldiği noktada, hukuki yargıların doğruluğu konusunda çok önemli çalışmalar yapmış bir ismin, Aleksander Peczenik′in, hukuki argümantasyonu aşarak bir hukuk teorisi biçimini alan görüşlerinin ayrıntılı bir şekilde incelenmesi ihtiyacı hasıl oldu. Bu incelemenin sonuçlarının Türkçeye kazandırılmasının, konuya ilgi duyanlar için faydalı olacağı düşüncesinin yanında, hukuk argümantasyon, hukuki yorum ve hukuk-mantık ilişkisi hakkındaki literatüre yapılacak katkının müstakbel araştırmacıları cesaretlendireceği umudu, elinizdeki kitabın oluşmasına neden oldu." Giriş bölümünden ------------------------------ İÇİNDEKİLER : TEŞEKKÜR VE İTHAF İÇİNDEKİLER Giriş HUKUK VE DOĞRULUK HUKUKÎ YARGILAR VE DOĞRULUK............................. 1 HUKUK VE MANTIK.............................................................. 2 Formel Mantık........................................................................ 2 Endüksiyon ve Analoji.......................................................... 8 Hukukî Gerekçelendirme ve Mantık...............................10 DOĞRULUĞUN UYGUNLUK TEORİSİ VE HUKUK........................................................................................16 ARGÜMANTASYON, GEREKÇELENDİRME VE MAKULİYET......................................................................19 KİTABIN İÇERİĞİ....................................................................21 PECZENIK ÜZERİNE BİRKAÇ SÖZ................................23 Birinci Bölüm YARGI KARARLARININ RASYONALİTESİ SORUN: YARGI KARARLARININ DOĞRULUĞU....27 HUKUKÎ MUHAKEMEDE DEĞER YARGILARI........29 YORUM, HUKUKÎ BELİRLİLİK VE DEMOKRASİ.....38 HUKUKÎ YARGILAR, PRATİK ÖNERMELER VE DOĞRULUK..........................................42 AHLÂKÎ MUHAKEMENİN RASYONALİTESİ...........45 Pratik Önermelerin Gerekçelendirilmesi.......................45 Prima facie Ahlâkî İfadeler.................................................49 Tartma ve Dengeleme..........................................................53 Sıçramalar..............................................................................55 HUKUKÎ MUHAKEMEDE DESTEK................................58 HUKUK PARADİGMASI VE RASYONALİTE..............62 Kesin Öncüller......................................................................62 Önvarsayılmış Öncüller.....................................................65 İspatlanmış Öncüller...........................................................66 Diğer Makûl Öncüller.........................................................67 TUTARLILIK.............................................................................67 Nihaî Rasyonalite Ölçütü Olarak Tutarlılık..................67 Tutarlılık Ölçütleri...............................................................69 Tutarlılığın Hukukî Muhakeme Açısından Pratik Sonucu..............................................................................72 TUTARLILIK VE RASYONEL TARTIŞMA...................73 Alexy’nin Rasyonel Pratik Tartışma Kuralları..............75 Temel Kurallar......................................................................76 ix Rasyonalite Kuralları..........................................................78 Argüman (İspat) Yükünün Dağıtımı Kuralları.............78 Gerekçelendirme Kuralları................................................80 Geçiş Kuralları......................................................................81 Alexy’nin Rasyonel Hukukî Tartışma Kuralları...........82 Dahilî gerekçelendirme kuralları .....................................83 Haricî gerekçelendirme kuralları......................................85 RASYONALİTENİN GEREKÇELENDİRİLMESİ.......97 BİRİNCİ BÖLÜM İÇİN DEĞERLENDİRME...............101 İkinci Bölüm GEÇERLİ HUKUK DÜŞÜNCESİ GEÇERLİ HUKUK TEORİSİNİN POSTÜLALARI..105 DOĞAL HUKUK....................................................................108 HUKUKÎ POZİTİVİZM.......................................................109 Kelsen....................................................................................109 Hart........................................................................................111 Kurumsalcı Hukukî Pozitivizm......................................113 AHLÂKA UYGUN YORUMLANMIŞ HUKUK OLARAK GEÇERLİ HUKUK............................................116 Klasik Teorilerin Yetersizliği...........................................116 Hukuka İtaat Yükümlülüğü.............................................117 Prima facie yükümlülük...................................................117 Yorumlanmış Hukuk Olarak HDA Hukuk..................123 Yorumlanmış hukukta boşluk........................................ 124 x HUKUKÎ REALİZM ve HUKUKUN VARLIĞI SORUNU................................................................................... 126 GEÇERLİ HUKUKUN BİLEŞENLERİ.......................... 128 Bileşen Olarak Normlar....................................................129 Normların Dahilî Geçerliliği..........................................129 Sistemin Haricî Geçerliliği ve Normlar........................131 Bileşen Olarak Eylemler ve Haricî Geçerlilik..............132 HARİCÎ GEÇERLİLİĞİN OLGUSAL ÖLÇÜTLERİ..133 Haricî Geçerliliğin Ölçütü Olgular................................133 Haricî Geçerliliğin Ölçütü Değer Yüklü Olgular.......135 TEMEL NORM........................................................................137 Geçerli Hukuk Düşüncesinin Değerlendirmeye Açık Oluşu.....................................................................137 Hukukun Temel Normu...................................................138 TEK DOĞRU YANIT TEZİ VE PECZENIK..................139 İKİNCİ BÖLÜM İÇİN DEĞERLENDİRME.................142 Üçüncü Bölüm HUKUKTA SIÇRAMALAR VE HUKUKÎ DÖNÜŞTÜRME TEORİSİ PECZENİK’İN YAKLAŞIMININ TEMELİ OLARAK SIÇRAMA KAVRAMI......................................145 HUKUKÎ SIÇRAMALAR....................................................147 HUKUKA DÖNÜŞTÜRME................................................148 HUKUKUN İÇİNDE DÖNÜŞTÜRME..........................149 xi Kaynak Dönüştürmesi......................................................150 Genel Norm Dönüştürmesi.............................................151 Karar Dönüştürmesi..........................................................152 Dördüncü Bölüm HUKUKUN KAYNAKLARI DOKTRİNİ HUKUKÎ MUHAKEMEDE SEBEPLER OLARAK HUKUKUN KAYNAKLARI..........................155 HUKUKUN KAYNAKLARININ SINIFLANDIRILMASI.........................................................157 KAYNAK NORMLARI.........................................................159 ÖRF-ÂDET................................................................................162 EMSAL KARARLAR.............................................................164 Emsal Kararlara Uyma......................................................164 Emsal Kararların Gerekçe Nitelikleri............................166 Emsal Kararların Tutarlılığı.............................................168 YASAMA HAZIRLIK ÇALIŞMALARI...........................171 Ratio Legis............................................................................172 Ratio Legis Eleştirileri ve Yanıtlar...................................172 Ratio Legis ve Demokrasi..................................................173 Hazırlık Çalışmalarının Yorumdaki Yeri.....................175 MESLEKÎ HUKUKBİLİMSEL LİTERATÜR...............179 YABANCI HUKUK................................................................180 YASA TASARILARI VE ESKİ GEÇERLİ HUKUK.....182 Beşinci Bölüm HUKUKÎ MUHAKEME METOTLARI ÇETİN DAVALARDA YASALARIN YORUMU...........185 MANTIKÎ, LÂFZÎ VE SİSTEMATİK YORUM.............187 Mantıkî ve Mantık-Benzeri Yorum................................187 Lâfzî Yorum.........................................................................188 Sistematik Yorum...............................................................190 REDÜKSİYON, DARALTICI YORUM, GENİŞLETİCİ YORUM VE YENİ NORMLARIN YARATILMASI.........................................191 ANALOJİYLE SONUÇ ÇIKARMA..................................192 Yasal Analoji........................................................................192 Hukukî Analoji ve Hukukî Endüksiyon.......................193 Argumentum e contrario.....................................................194 Analoji Hakkında Muhakeme Normları......................195 Analoji ve Argumentum a fortiori..................................197 TELEOLOJİK YORUM.........................................................197 YASALARIN ÇATIŞMASI.................................................. 200 Altıncı Bölüm HUKUK DOKTRİNİ ‘HUKUK DOKTRİNİ’ KAVRAMI................................... 203 HUKUK DOKTRİNİNE YÖNELTİLEN ELEŞTİRİLER......................................................................... 207 xiii PECZENIK’İN HUKUK DOKTRİNİ SAVUNMASI..214 NORMATİVİTE ve RASYONALİTE...............................217 DEĞERLENDİRME.............................................................. 223 KAYNAKÇA............................................................................ 235

• 

• Taksit	Taksit Tutarı	Toplam Tutar
  Peşin	1.200,00 TL.-	1.200,00 TL.-
  2	600,00 TL.-	1.200,00 TL.-

• 

• Taksit	Taksit Tutarı	Toplam Tutar
  Peşin	1.200,00 TL.-	1.200,00 TL.-

• 

• Taksit	Taksit Tutarı	Toplam Tutar
  Peşin	1.200,00 TL.-	1.200,00 TL.-
  2	600,00 TL.-	1.200,00 TL.-
  3	400,00 TL.-	1.200,00 TL.-
  4	300,00 TL.-	1.200,00 TL.-
  5	240,00 TL.-	1.200,00 TL.-
  6	200,00 TL.-	1.200,00 TL.-

• 

• Taksit	Taksit Tutarı	Toplam Tutar
  Peşin	1.200,00 TL.-	1.200,00 TL.-

• 

• Taksit	Taksit Tutarı	Toplam Tutar
  Peşin	1.200,00 TL.-	1.200,00 TL.-

• 

• Taksit	Taksit Tutarı	Toplam Tutar
  Peşin	1.200,00 TL.-	1.200,00 TL.-

• 

• Taksit	Taksit Tutarı	Toplam Tutar
  Peşin	1.200,00 TL.-	1.200,00 TL.-

• 

• Taksit	Taksit Tutarı	Toplam Tutar
  Peşin	1.200,00 TL.-	1.200,00 TL.-

• 

• Taksit	Taksit Tutarı	Toplam Tutar
  Peşin	1.200,00 TL.-	1.200,00 TL.-

Hafta İçi:
Saat 16:00'ya kadar verilen siparişleriniz aynı gün, özel durumlarda bir sonraki işgününde kargoya verilir.

Saat 16:00'dan sonra vermiş olduğunuz siparişleriniz bir sonraki iş gününde kargoya verilir.

Kitabın stoklarımızda olmaması durumunda kitabın temini yayınevinden, dağıtıcılar kanalı ile yapılacaktır. Gecikme yaşanabilecek durumlarda üyelik bilgilerinizde kayıtlı telefon numaralarınızdan bilgi verilecektir.

Cumartesi ve Pazar Günü verilen Siparişler:
Cumartesi günü verilen siparişleriniz Saat 11:00'e kadar ve Pazar günü verilen siparişleriniz ise bir sonraki iş gününde kargoya verilecektir.

Kargo Teslim Süresi:
Kargo teslim süresi, İstanbul içi ve çevresinde genellikle 1 gündür. İstanbul dışı illerde iki güne çıkabilmektedir. Kargo firmasından kaynaklanan problemlerde bu sürenin uzaması söz konu olacaktır.

Hava koşullarına, yol durumuna ve özel durumlara bağlı olarak teslimat süresi uzamaktadır.

Vedatkitapcilik.com'dan satın aldığınız her ürünü, teslim tarihinden itibaren 7 gün içerisinde ürün hasarlı olmasa dahi hiçbir gerekçe belirtmeksizin- iade edebilirsiniz.

İade için, satın aldığınız ürünün tahrip edilmemiş, kullanılmamış veya tekrar satılabilirliği bozulmamış olması gerekmektedir.

Ambalajı açılmış, kullanılmış ve tahrip edilmiş ürünlerin iadesi kabul edilmemektedir.

Hiçbir gerekçe belirtmeksizin yapabileceğiniz ürün iadesinin, ürünün tarafınıza teslim edildiği hali ile gerçekleştirilmesi gerekmektedir. Satın aldığınız üründe veya ürün ambalajında herhangi bir bozulma, açılma, kırılma, yırtılma, aksesuarlarında eksiklik ve sair hallerin tespiti halinde ürün iadesi kesinlikle kabul edilmemektedir.

Ürünün faturası gönderilmemişse, eksikse iade kabul edilmez.

İade edilecek ürünlerin mutlaka ürün faturasının orijinali ile birlikte teslimi gerekmektedir.

Gerekçesiz ürün iadesi malın tarafınıza teslimini takip eden 7 günlük süre içerisinde ve yazılı şekilde yapılmalıdır.

İadesi yapılacak ürünler Vedatkitapcilik.com'un çalıştığı kargo şirketleri aracılığı ile tarafımıza ulaştırılmalıdır.

Ürün, paket koruyucu bir ambalaj içerisine yerleştirilmeli ve kargo şirketinin etiketi ürün ambalajının üzerinde bulunmamalıdır.

Ürünün ambalajında meydana gelecek olan deformasyon, ürünün tekrar satılmasını engelleyen durumlar arasında yeralmaktadır.

Yukarıda belirtilen koşulları taşımayan ürün iadeleri kesinlikle kabul edilmemektedir.

Ürün iadesinin yukarıda belirtilen koşullara uygun şekilde gerçekleştirilmesi halinde, iade işlemine konu ürün bedeli en geç 7 iş günü içerisinde iade edilecektir.